Bolnice u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 143 hronoloških zapisa, 194 dokumenata i 118 fotografija.

Događaji

6. 4. 1941 Nemačka avijacija otpočela vazdušne napade na Beograd, koji je još 3. aprila proglašen otvorenim gradom. Prvi napad, u tri talasa, uz učešće 234 bombardera i 120 lovaca, trajao je od 6,30 do 8 časova. Tokom dana su izvedena još tri napada. Tučeni su objekti: ž. st. električna centrala, bolnice, stambene četvrti i skloništa u parkovima. Do 8. aprila je od bombardovanja poginulo oko 12.000 lica. Porušene su 672 zgrade, jako je oštećena 1601 zgrada a delimično je oštećeno 6.829 zgrada.

27. 7. 1941 U Beogradu, na uglu Južnog bulevara i Đerdapske ulice prilikom pripremanja akcija za rušenje radio-stanice, uhapšen član Politbiroa CK KPJ Aleksandar Ranković Marko. U Gestapou zverski mučen i istog dana uveče prebačen u bolnicu u Vidinskoj ulici.

29. 7. 1941 Partizani Beograda oslobodili Aleksandra Rankovića Marka, člana Politbiroa CK KPJ, iz pritvoreničkog odeljenja Očne klinike u Vidinskoj ulici. Po direktivi generalnog sekretara KPJ Josipa Broza Tita, spasavanje organizovali članovi PK KPJ za Srbiju Đuro Strugar i Cana Babović. Plan o rasporedu u bolnici dao Laza Grujić, student tehnike.

0. 9. 1941 Po naređenju Komande Korduna i Banije, na Petrovoj gori formirana partizanska bolnica.

0. 9. 1941 U Čokešini (kod Lešnice) formirana partizanska bolnica a ambulante u mačvanskim selima: Tabanoviću, Slepčeviću i Noćaju.

0. 9. 1941 U Užicu (sada: Titovo Užice), otpočeo 20-dnevni bolnički kurs Užičkog NOP odreda.

20. 9. 1941 MNO odbor u Krupnju izdao naredbu da se u krupanjskoj osnovnoj školi formira bolnica sa ambulantom, radi lečenja boraca NOP odreda.

0. 10. 1941 U Šavniku formirana partizanska bolnica, čiji je kapacitet bio oko 15 kreveta.

0. 10. 1941 Na Radovču (u Piperima) formirana partizanska bolnica Zetskog NOP odreda.

6. 10. 1941 U 2.16 č. eksplodirale su tri paklene mašine na km 136/700 pod lok. voza br. M 193, vojni transport br. 808448, lokomotiva 01/121 jače je oštećena i kao hladna upućena u Ćupriju, mašinovođa Cvejić teže je ranjen u desno rame kod same eksplozije, kočničar Radisav Živadinović ranjen je iz puške u mošnice. Ukazana im je pomoć u ovdašnjoj bolnici. Kočničari Pavle Nikolić i Danilo Simić su nestali i do ovoga časa nisu javili. Šteta je na mostu neznatna. Saobraćaj obustavljen do stručnog pregleda za održavanje.

12. 10. 1941 Iz bolnice u Mostaru pobegao sekretar OK KPH za Dubrovnik Ivan Morđin Crni, narodni heroj. Bekstvo su organizovali MK KPJ za Mostar i SK KPH za Metković.

20. 10. 1941 Delovi nemačke 342. pešadijske divizije slomili otpor jedinica Podrinjskog i Valjevskog NOP odreda i prodrli u Krupanj, gde su popalili sve zgrade, sem onih u krugu fabrike antimona, poubijali ranjenike, lekare i bolničare (koje su pohvatali u bolnici u Krupnju) i sve civilno stanovništvo koje nije uspelo da se na vreme skloni.

30. 10. 1941 Delovi Birčanskog i Ozrenskog NOP odreda (oko 400 boraca) posle teških dvodnevnih borbi razbili Prvi bataljon 8. domobranskog pešadijskog puka i zauzeli selo Stupare. Time je spojena slobodna teritorija Birčanskog i Ozrenskog NOP odreda, odsečen Kladanj od Tuzle i uništen tuzlanski vodovod. Ranjen u toj borbi, na putu za bolnicu podlegao je ranama Pejo Marković, husinski rudar, narodni heroj [Sahranjen je na vrhu Konjuha. Pri prelazu Grupe istočnobosanskih udarnih bataljona preko Konjuha (26. V 1942) inspirisan njegovom smrću, Miloš Popović Đurin je spevao poznatu borbenu pesmu -Konjuh planinom-.].

0. 11. 1941 U okolini s. Brajića (blizu Ljiga) četnici Draže Mihailovića streljali 17 lekarki i bolničarki i 16 boraca iz Posavskog i Kosmajskog NOP odreda, većinom ranjenika, upućenih u bolnicu na oslobođenoj teritoriji.

0. 11. 1941 Na pl. Kukavici formirana bolnica Leskovačkog (Kukavičkog) NOP odreda, kapaciteta 30 postelja.

0. 11. 1941 U s. Obraždu (na pl. Rađanu) formirana partizanska bolnica, kapaciteta oko 100 postelja.

17. 11. 1941 Pod rukovodstvom političkog komesara Komande NOP odreda Korduna i Banije, 24 borca 1. kordunaškog partizanskog bataljona, preobučena u domobranske uniforme, ušla u Karlovac s ciljem da oslobode Marijana Čavića Grgu, člana OK KPH za Karlovac. Pošto se Čavić nije nalazio u bolnici, već u policiji, ova akcija nije uspela. Pri povratku iz grada partizani su ubili 6 italijanskih vojnika i 2 ustaše.

26. 11. 1941 U Žabljaku (pod Durmitorom) po naređenju GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku, osnovana partizanska bolnica, koja je bila smeštena u jednom hotelu i u nekoliko manjih vila.

7. 12. 1941 Član CK KPJ, Moša Pijade, obavestio vrhovnog komandanta NOP odreda Jugoslavije Josipa Broza Tita o uređenju bolnice na Žabljaku i o teškoćama oko smeštaja i zbrinjavanja velikog broja ranjenika i bolesnika posle neuspelog napada na Pljevlja.

8. 12. 1941 Delovi Topličkog NOP odreda upali u bolnicu u Prokuplju i uzeli potreban sanitetski materijal, a zatim demolirali postrojenja na ž. stanici.

9. 12. 1941 GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio Štabu Nikšićkog NOP odreda da rušenjem puteva onemogući kretanje neprijateljskih kamiona u pravcu Šavnika i Nikšića; da drži zasede i straže od Nikšića ka Grahovu i ka Podgorici (sada: Titograd); da hitno prebaci sanitetsko ljudstvo i materija], kao i hranu, u bolnicu na Žabljaku.

0. 1. 1942 U oslobođenoj Foči formirana partizanska bolnica, koja je primila promrzle borce 1. proleterske NOU brigade posle napornog marša preko pl. Igmana.

20. 1. 1942 Održano vojno savetovanje komandanata i političkih komesara jedinica Lovćenskog NOP odreda, na kome je, posle analize vojno-političke situacije i diskusije, zaključeno: treba pojačati akcije protiv okupatora i domaćih izdajnika; zavesti čvršću vojničku disciplinu u jedinicama; organizovati sabirne akcije radi prikupljanja potrebnog inventara za otvaranje bolnice Lovćenskog NOP odreda.

25. 1. 1942 Grupa partizana 3. krajiškog NOP odreda, uz pomoć aktivista NOP-a iz grada, upala u Kotor-Varoš i iz mesne bolnice odnela lekove, zavojni materijal i hirurške instrumente.

4. 2. 1942 Italijanski avioni bezuspešno bombardovali manastir Ostrog (kod Danilovgrada), gde je bila smeštena bolnica NOP odreda -Bijeli Pavle-.

19. 2. 1942 Znajući da se u Žabljaku nalazi velika partizanska bolnica, italijanski avioni bombardovali tu varošicu. Ranjena su dva partizana i porušeno je nekoliko kuća. Sutradan, italijanski avioni ponovo bombardovali Žabljak, i tom prilikom porušili 7 kuća, dok su dva borca poginula.

0. 3. 1942 U s. D. Kruševu (na ušću r. Pive i r. Tare) po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije formirana centralna bolnica za bolesnike od pegavog tifusa.

0. 3. 1942 U bolnici u s. Šićima (na pl. Romaniji) delovi četničkog Sarajevskog odreda ubili nekoliko ranjenika, među kojima i komandira čete u Romanijskom NOP odredu Jovu Jankovića, narodnog heroja.

21. 3. 1942 U bolnici na Žabljaku, od rana zađobijenih u borbi protiv četnika u s. Lipovu, umro zamenik komandanta Komande sinjajevinskog sektora Batrić Žugić, narodni heroj.

31. 3. 1942 Napadom na Štab 4. krajiškog NOP odreda i njegovu bolnicu u s. Jošavki otpočeo četnički puč u 4. krajiškom NOP odredu. Četnici su u bolnici pobili sve bolesne i ranjene partizane, među kojima i načelnika Operativnog štaba NOP odreda za Bos. krajinu dr Mladena Stojanovića, sekretara OK KPJ za Banju Luku Milana Ličinu i člana PK SKOJ-a za BiH Rajka Bosnića, narodne heroje.

0. 4. 1942 VŠ NOP i DV Jugoslavije naredio da se Centralna bolnica iz Foče evakuiše na plato Pivske planine, usled pritiska italijanskih i četničkih snaga na oslobođenju teritoriju. Evakuacija je završena 9. maja 1942.

0. 5. 1942 U centralnoj bolnici VŠ NOP i DV Jugoslavije u Šćepan Polju (kod Foče) umro od pegavog tifusa član GŠ NOP i DV za BiH i komandant Operativnog štaba NOP i DV za istočnu Bosnu Slobodan Princip Seljo, narodni heroj.

0. 5. 1942 U Sekovićima (u Birču) GŠ NOP i DV za Bosnu i Hercegovinu izvršio reorganizaciju Grupe istočno-bosanskih udarnih bataljona: formirao Štab grupe, bataljone popunio (uključene su 1. i 2. proleterska četa Birčanskog NOP odreda), formirao komoru, bolnicu itd.

0. 5. 1942 Iz Žabljaka, zbog pritiska četnika, otpočela evakuacija partizanske bolnice u s. Crnu Goru (u Pivi). Do 23. maja svi ranjenici su bili evakuisani u pomenuto selo.

11. 5. 1942 GŠ NOP i DO za Crnu Goru i Boku naredio Štabu Nikšićkog NOP odreda: da Komanda nikšićkog područja poruši put Nikšić-Javorak; da se partizanska bolnica iz s. Šipačna evakuiše u Pivu; da se organizuje izviđanje prema s. Miločanima, a na Virovštaku postave stalni osmatrači; da se uputi jedna čvršća jedinica sa zadatkom proterivanja četnika iz rejona s. Trepče, kao i da se obezbede partizanska bolnica i zbeg od neprijatelja.

12. 5. 1942 Održano vojno-političko savetovanje starešinskog kadra Lovćenskog NOP odreda: doneto je više odluka u vezi sa sređivanjem i učvršćenjem jedinica, pojačanjem borbe protiv okupatora i kvislinga, obezbeđenjem pozadine od razornog rada četnika i boljom organizacijom ishrane ljudstva; precizirani su zadaci u pogledu evakuacije bolnica i magacina u pravcu Banjana i, dalje, u Pivu.

13. 5. 1942 U duhu naređenja GŠ NOP i DO za Crnu Goru i Boku, Komanda područja Nikšićkog NOP odreda izvršila evakuaciju pozadinskih ustanova (radionica, magacina i drugih) i bolnice iz s. Jasenova Polja i s. Šipačna na teritoriju Pive.

19. 5. 1942 GŠ NOP i PO za Crnu Goru i Boku dao uputstvo Komandi mesta s. Krstac: da organizuje smeštaj bolnice, izgradi barake za njene potrebe, stara se oko ishrane ranjenika i kontroliše rad bolničkog osoblja; da sa italijanskim zarobljenicima postupa korektno, upošljava ih na izgradnji baraka i obezbeđuje im potrebnu hranu.

22. 5. 1942 Na pl. Čemernici četnici Borjanskog odreda i odreda -Kočić- uništili bolnicu i tehniku Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu, koje su zaštitnica, bolničko osoblje i ranjenici branili 11 dana. U borbama su poginuli komandir zaštitnice Karlo Roje i ranjenik Ante Jakić, narodni heroji.

29. 5. 1942 U s. Zvijerini (kod Bileće) Ljubomirski bataljon četničkog Bilećkog odreda opljačkao bolnicu, radionice i skladišta Operativnog štaba NOP odreda za Hercegovinu i južnu Dalmaciju. Delovi Sitničkog bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda koji su obezbeđivali bolnicu prešli su četnicima. Brzom intervencijom 1. hercegovačkog udarnog bataljona i 4. bataljona 1. proleterske NOU brigade spasena je većina ranjenika. Ostale istaknutije rukovodioce - komuniste četnici su delom bacili u Viđušku jamu, a delom kasnije pobili.

0. 6. 1942 Kod s. Podstenica (blizu Koče-vja) otpočeo rad bolnice 3. grupe slovenačkih NOP odreda.

1. 6. 1942 Član CK KPJ Moša Pijade obavestio VŠ NOP i DV Jugoslavije da je na teritoriji Pive obrazovao 19 partizanskih stočnih farmi (od stoke koja je bila svojina NOP jedinica i od one koja je rekvirirana u opštinama planinopivskoj i župopivskoj) u cilju snabdevanja jedinica i bolnica koncentrisanih u Pivi i njenom susedstvu.

2. 6. 1942 Jače četničke snage izvršile, preko masiva Durmitora, koncentričan napad na položaje 3. bataljona 2. proleterske NOU brigade u Dobrom dolu. Iskoristivši gustu maglu, vejavicu i noć, one su iznenadile partizane, brzo ih odbacile s položaja i zauzele Dobri do, izbivši na oko 10 km od partizanske bolnice u s. Pišću. Energičnim protivnapadom, 1. bataljon 1. proleterske NOU brigade i delovi 3. bataljona 2. proleterske NOU brigade odbacili su četnike prema s. Provaliji i ponovo ovladali Dobrim dolom. Neprijatelj je imao 20 mrtvih i 17 zarobljenih, dok su ukupni gubici 3. i 1. bataljona bili oko 20 poginulih i ranjenih boraca. Zaplenjeno je: 2 minobacača sa 2 sanduka mina, 1 mitraljez, 3 p. mitraljeza, 20 pušaka, 3 revolvera, oko 30 konja, sanitetski i drugi materijal. Za te borbe VŠ NOP i DV je pohvalio Štab durmitorskih trupa.

3. 6. 1942 VŠ NOP i DV Jugoslavije dao Štabu Durmitorskih trupa (1. bataljon 1. proleterske i 2. bataljon 2. proleterske NO U brigade, 1. Nikšićki i 3. bataljon Komskog NOP odreda) uputstvo o rasporedu jedinica i načinu dejstva protiv neprijatelja i o pravcima povlačenja jedinica posle zaštite evakuacije pozadinskih ustanova s teritorije Pive u pravcu Bosne. Glavni zadatak Durmitorskih trupa bio je da elastično brani Pivu i da omogući evakuaciju bolnica i drugih pozadinskih jedinica iz Pive ka Bosni.

3. 6. 1942 Po naređenju VŠ NOP i DVJ otpočela evakuacija partizanskih bolnica i ranjenika sa Pivske pl. u pravcu s. Tjentišta, Popovog mosta i s. Čureva. Evakuacija je završena 17. juna, kada se 455 ranjenika prikupilo u bolnici u s. Ćurevu i s. Mrkalju.

15. 6. 1942 GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku izdao naređenje Komandi područja Nikšićkog NOP odreda da se obezbedi smeštaj i ishrana italijanskih zarobljenika i da se prema njima ima korektan odnos; da se organizuje pravilna ishrana ranjenika i obezbedi partizanska bolnica u Pivi; da se što više poruši put s. G. Polje - s. Jasenovo Polje.

1. 7. 1942 Jedinice 1. bataljona 2. kordunaškog NOP odreda zaplenile mnogo sanitetskog materijala u bolnici u Dugoj Resi, razoružale u s ta a ko domobransku posadu u s. Belavićima i razrušile železničku prugu između G. i D. Dubrava.

22. 7. 1942 Na pl. Zelengori sedam četničkih odreda (jačine oko 2.200 četnika) okružilo i napalo 5. proletersku NOU brigadu, Hercegovački i Kalinovički NOP odred, zbeg naroda i deo bolnice (170 ranjenika) VŠ NOP i DV Jugoslavije u s. Vrbnici. U dvodnevnim borbama partizani su se, sa zbegom i ranjenicima, probili u Miljevinu, ali je pri proboju razbijen Kombinovani bataljon i odsečen 3. bataljon (koji se posle 17 dana probio u sastav svoje brigade). U borbi sa četnicima, između ostalih, kod s. Rataja je poginuo pomoćnik političkog komesara Kombinovanog bataljona Dragoslav Bogavac, narodni heroj.

24. 7. 1942 Peta proleterska NOU brigada i Hercegovački NOP odred, opterećeni bolnicom i zbegom, otpočeli osmodnevni marš pod borbom sa pl. Zelengore prema Prozoru. Do Igman-planine na maršu je učestvovao i Kalinovički NOP odred (50 boraca), čije je poznavanje terena znatno koristilo.

28. 7. 1942 U s. Zabrđu (pod pl. Bitovnjom) 1. bataljon 738. puka nemačke 718. pešadijske divizije iznenadio na zastanku zbeg i bolnicu 5. proleterske NOU brigade i Hercegovačkog NOP odreda. Protivnapadom, delovi 5. proleterske NOU brigade i Hercegovačkog NOP odreda spasli su bolnicu i zbeg uz gubitke oko 45 izbačenih iz stroja među njima i lekar Hercegovačkog NOP odreda dr Safet Mujić i puškomitraljezac iz 5. proleterske NOU brigade Dragan Cerović, narodni heroji.

10. 8. 1942 Kod Dobre vode (blizu s. Lukiča, na pl. Grmeču) izgrađena bolnica (7 baraka sa 100 ležaja) Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu. Izgradnjom novih bolnica na pl. Grmeču razvila se Bolnička baza Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu (a kasnije Bolnička baza VŠ NOV i POJ).

12. 8. 1942 Fruškogorski NOP odred izdao naređenje potčinjenim da poboljšaju unutrašnji red i da formiraju bolnicu i inžinjerijski vod.

14. 8. 1942 Italijanski vojnici otpočeli napad na, gotovo sa svili strana okruženi, Kočevski rog, gde su se nalazili CK KP Slovenije, GŠ NOP odreda za Sloveniju, Izvršni odbor OF i bolnica 5. grupe NO odreda.

23. 8. 1942 Referent saniteta VŠ NOP i DV Jugoslavije uputio vrhovnom komandantu Josipu Brozu Titu izveštaj o izvanredno srdačnom prijemu ranjenih boraca proleterskih brigada od strane naroda Bosanske krajine i o problemima smeštaja i snabdevanja Centralne bolnice.

1. 9. 1942 Štab 3. operativne zone NOP odreda Hrvatske izdao potčinjenim jedinicama naredbu o formiranju bolničkih četa.

8. 9. 1942 Referent saniteta pri VŠ NOP i DV Jugoslavije uputio Operativnom štabu NOP i DV za Bos. krajinu uputstvo o otklanjanju organizacionih nedostataka i ubrzanju izgradnje partizanske bolnice kod Jasikovca (na pl. Klekovači).

14. 9. 1942 U Proseki žumberačkoj (na Gorjancima), ustaše napale bolnicu Krškog NOP odreda i nanele joj ozbiljne gubitke.

0. 10. 1942 Kod s. Kozila (blizu Jajca) četnici uništili bolnicu 3. krajiškog NOP odreda i pobili veću grupu ranjenika i nekoliko lekara.

9. 10. 1942 Na inicijativu OK KPJ za Kruševac, jedna trojka Rasinskog NOP odreda upala u Kruševačku bolnicu i iz Internog odeljenja oslobodila člana OK KPJ Steva Milanka i partizanskog kurira Isidora Milovanovića i prebacila ih u s. Čitluk, gde su ostali na oporavku.

5. 12. 1942 U bolnici u Prizrenu podlegao ranama i teškom zlostavljanju italijanskih okupatorskih vlasti, član biroa oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju, Emin Duraku, narodni heroj.

7. 12. 1942 GŠ NOV i PO za Hrvatsku dostavio jedinicama uputstvo o organizaciji bolnica.

24. 12. 1942 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito. u cilju boljeg rukovođenja, izvršio reorganizaciju Vrhovnog štaba, koji je od tada imao sledeću strukturu: 1) Operativni odsek (tri sekcije: za pripremu i izvođenje operacija, za organizaciju, formaciju i mobilizaciju vojske, za nastavu i obuku); 2) Obaveštajni odsek (obaveštajna sekcija i sekcija za kontrašpijunažu); 3) Ekonomski odsek (tri sekcije: za naoružanje i ubojnu spremu, za ishranu i dotur, za odećnu i obućnu opremu); 4) Vojnosudski odsek; 5) Odsek za, vojne vlasti u pozadini; 6) Tehnički odsek (četiri sekcije: građevinska, poštansko-telegrafska, saobraćajna i industrijska); 7) Saniteski odsek (četiri referenta: za sanitet operativne vojske, za epidemiologiju, za bolnice i za apotekarstvo); 8) Komisija za borbu protiv špijuna i pete kolone.

28. 12. 1942 Na teritoriji Komande Žumberačkog vojnog područja, po naređenju Štaba 2. operativne zone NOV i PO Hrvatske, formirana Glavna bolnica Komande žumberačkog vojnog područja i određena uprava te bolnice.

0. 1. 1943 U Centralnoj bolnici VŠ NOV i POJ u Bos. Petrovcu izvršio samoubistvo u agoniji, kao ranjenik i oboleo od tifusa nastavnik Oficirske škole VŠ NOV i POJ i član Centralnog odbora USAOJ-a Petar Jovanović, narodni heroj.

0. 1. 1943 U Centralnoj bolnici VŠ NOV i POJ u Bos. Petrovcu umro od tifusa bivši komandir čete u 2. bataljonu Nikšićkog NOP odreda Pero Giljan, narodni heroj.

6. 1. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito izdao naredbu o formiranju komisije za pregled bolnica i oporavilišta NOV i POJ u Bosni, u Lici i na Kordunu, čiji je zadatak da ispita sanitetske, prehrambene, higijenske i druge prilike, dostavi izveštaj i predloži eventualne mere za otklanjanje nedostataka.

19. 2. 1943 Prvi ešelon Centralne bolnice VŠ NOV i POJ od ukupno 3500 ranjenika i bolesnika krenuo iz Duvanjskog polja ka Prozorskoj kotlini.

0. 3. 1943 Kod s. Jablanice (blizu Mostara), u borbi protiv četnika i italijanskih jedinica, ranjen zamenik političkog komesara bataljona 2. dalmatinske NOU brigade Milovan Čelebić, narodni heroj, koji je posle toga umro od tifusa u centralnoj bolnici pri VŠ NOV i POJ.

1. 3. 1943 Nastupajući ka Glamočkom polju, nemačka 7. SS divizija -Princ Eugen- izbila pred severoistočne ogranke pl. Šatora, nemačka 369. legionarska divizija zauzela s. Mliništa i produžila nadiranje u pravcu Glamoča, a domobranska 3. brdska brigada, po zauzimanju s. Šipova, produžila nastupanje ka Janju. Pred ovim su se snagama 4. i 8. krajiška NOU brigada, 2. bataljon 7. krajiške NOU brigade i Prateći bataljon i bolnica 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ povukli na prostor s. M. Tičevo, s. Peulje.

2. 3. 1943 Kod Vilića gumna (bizu G. Vakufa), u ogorčenoj borbi prsa u prsa, 4. proleterska (crnogorska) NOU brigada, uz sadejstvo delova 3. krajiške NOU brigade, razbila jedinice 737. puka nemačke 717. pešadijske divizije, ojačane tenkovima, i odbacila ih sa Vilića gumna, Karaulice i Kobile. Ovim je neprijatelju onemogućeno da upadne u rejon bolnica (s. Jaklići, s. Rumboci, s. Ripci, s. Šćit itd.). U toku devetočasovne borbe neprijatelj je imao 51 mrtvog, 83 ranjena, 21 nestalog i 31 smrznutog, a jedinice NOVJ 40 ranjenih i 30 mrtvih, među kojima su bili: borac 2. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Blažo Martinović, narodni heroj, bombaš i puškomitraljezac 2. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Jovo Zvicer, narodni heroj, komandir 3. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Dušan Strugar, narodni heroj, i komandir 2. voda 3. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Simo Barović, narodni heroj. Zaplenjeno je: 2. mitraljeza, 4 p. mitraljeza, 2 automata, veliki broj pušaka, minobacačke i puščane municije.

28. 3. 1943 VŠ NOV i POJ naredio Štabu 7. divizije NOVJ da sa 7. i 8. brigadom zatvara pravac Konjic - s. Glavatičevo i osigura bolnice na prostoru s. Glavatičevo, s. Bjelemić, Kalinovik.

24. 4. 1943 U s. Koričanima (u izvornom delu r. Ugra) oko 600 četnika napalo delove 1. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ s ciljem da unište bolnicu (275 ranjenika i bolesnika), ali su intervencijom glavnine 1. krajiške udarne brigade i 4. krajiškog NOP odreda razbijeni, pretrpevši gubitke od 40 mrtvih i ranjenih.

0. 5. 1943 Kod s. Tepaca na r. Tari četnička zaseda ubila člana politodela Centralne bolnice VŠ Rada Vilotijevića, narodnog heroja.

0. 5. 1943 U bolnici na Kordunu umro od tifusa zamenik političkog komesara 2. udarne brigade 8. divizije NOVJ Rade Janjanin, narodni heroj.

16. 5. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da od Vrhovne komande savezničkih snaga za Srednji istok zatraži zavoje, serum protiv tifusa i tetanusa, aparate za transfuziju krvi i drugi najpotrebniji sanitetski materijal za Centralnu bolnicu VŠ.

19. 5. 1943 CK KPJ uputio pismo partijskim instruktorima pri Centralnoj bolnici VŠ u kome iznosi nedostatke u radu na zbrinjavanju i nezi ranjenika i bolesnika, ističući potrebu da se ulože sve snage radi ozdravljenja što većeg broja drugova i njihovog vraćanja u jedinice. Pismom se postavlja da sve bolničko osoblje treba da prođe kroz stručne kurseve, kao i da se organizuje viši sanitetski kurs.

5. 6. 1943 Štab Južne grupe za proboj obavestio VŠ NOV i POJ da su mu propali pokušaji forsiranja r. Tare i da nema mogućnosti da se sa bolnicama prebaci u Sandžak, te predlaže da krene za Severnom grupom preko r. Pive u pravcu Sutjeske, što je VŠ istog dana usvojio, naredivši da se povedu samo pokretni ranjenici, a nepokretni sakriju po šumama i pećinama na Durmitoru i Pivskoj planini.

8. 6. 1943 Delegat VŠ NOV i POJ pri Štabu Južne grupe za proboj Milovan Đilas obavestio VŠ da se 3. udarna divizija NOVJ i Centralna bolnica VŠ neće probijati sa Pivske planine ka Sutjesci, kako je bilo naređeno, već prema Sandžaku. Međutim, pokušaj prebacivanja preko r. Tare kod s. Uzlupa nije uspeo, pošto su desnu obalu čvrsto držale jake snage domobranske 4. lovačke brigade i delovi italijanske divizije -Taurinenze-. Tom prilikom se utopio zamenik komandanta 1. dalmatinske NOU brigade Gojko Ujdurović, narodni heroj.

8. 6. 1943 Štab Južne grupe, zbog neuspelog prelaska preko r. Tare, naredio da se 3. udarna divizija NOVJ i Centralna bolnica VŠ prebace na levu obalu r. Pive preko improvizovanog mosta kod s. G. Kruševa i probiju preko Vučeva i Sutjeske za Severnom grupom. Divizija se uveče spustila u klisuru i u toku noći otpočela prebacivanje preko reke.

9. 6. 1943 Sedma divizija NOVJ, sa oko 600 lakih ranjenika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ [Deo lakih ranjenika koji nije stigao da u toku noći pregazi Sutjesku bio je u svitanje odsečen i uglavnom zarobljen i pobijen.], između Kazana i s. Tjentišta prešla r. Sutjesku. Na Tisovom brdu (k. 1378) i Ozrenu (k. 1405) divizija prihvaćena od delova 4. proleterske i 6. istočnobosanske NOU brigade je ušla u sastav Severne grupe za proboj.

9. 6. 1943 GŠ i PK KPJ za Crnu Goru i Boku, glavnina 3. udarne divizije NOVJ i Centralna bolnica VŠ, posle uspešnog prelaska preko r. Pive, produžili pokret i u toku noći izbili na Vučevo. Nemačka avijacija, u 78 borbenih letova, skoro je neprekidno tukla njene snage u kanjonu r. Pive, nanevši im velike gubitke, a naročito teškim ranjenicima u blizini mosta kod s. G. Kruševa.

10. 6. 1943 Delovi nemačke 118. lovačke i 369. legionarske pešadijske divizije, uz podršku avijacije [Tog dana je izvršeno 76 aviopoleta, od čega 63 borbenih. Delovi 2. proleterske NOU brigade uništili su jedan avion.], pokušali da u rejonu katuna Zamršten (na pl. Zelengori) preseku stazu kojom se iz doline r. Sutjeske i r. Hrčavke probijala Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ. Međutim, 3. bataljon 4. proleterske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ, kao bočna osiguranja upornom odbranom na Ljubinom grobu [Kako je neprijatelj prostreljivao kolonu u bolnici 4. proleterske NOU brigade ponovo je teško ranjen zamenik komandanta bataljona Vojin Kantić, narodni heroj. Da ne bi bio teret jedinici, on je izvršio samoubistvo.], i na Košuti, slomili su mnogobrojne juriše neprijatelja i obezbedili izvlačenje Glavne operativne grupe NOVJ. U tim borbama je 3. bataljon 4. proleterske NOU brigade izgubio trećinu boraca, a u 1. četi 1. bataljona 2. proleterske NOU brigade u stroju je ostalo svega 9 boraca. Za upornost u odbrani, Prezidi] um Narodne skupštine FNR.J odlikovao je (posle rata) 2. četu 3. bataljona 4. proleterske NOU brigade Ordenom zasluga za narod I reda. [-Smo preko nas mrtvih Nijemci mogu proći- - glasila je poruka te čete.]

10. 6. 1943 U rejonu s. Tjentišta spojile se nemačka 118. lovačka divizija i 7. SS divizija -Princ Eugen- i time potpuno zatvorile obruč na Sutjesci. (U dolini r. Pive i na visoravni Vučevu ostala je samo 3. udarna divizija NOVJ s teškim ranjenicima Centralne bolnice VŠ NOV i POJ.)

10. 6. 1943 Komanda Durmitorskog vojnog područja rasformirana a njeno ljudstvo priključeno jedinicama 3. udarne divizije NOVJ i Centralnoj bolnici VŠ.

13. 6. 1943 U rejonu s. Tjentišta r. Sutjesku forsirala glavnina 3. udarne divizije NOVJ (3. proleterska (Sandžačka), 5. crnogorska udarna bez 1. bataljona, 2. bataljon 1, dalmatinske i Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade, ukupno 1.500-1.800 boraca) sa oko 700 teških ranjenika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ. Svi pokušaji ove divizije da u toku dana proširi mostobran ostali su bez uspeha zbog višestruke nadmoćnosti neprijatelja, uprkos obostrano vrlo visokim gubicima. Više nego prepolovljene, jedinice su se sledeća dva dana, po delovima i grupicama, probile prema Zelengori, Sandžaku i Borču, dok su nemačke jedinice poubijale najveći broj ranjenika, bolesnika i sanitetskog osoblja. Poginulo je i jedanaest narodnih heroja: legendarni komandant Sava Kovačević, njegov kurir Veselin Đurović Aga i obaveštajni oficir 3. udarne divizije NOVJ Dušan Bojović, zamenik komandanta 3. proleterske NOU brigade Momčilo Stanojević; politički komesari 2. i 3. bataljona Stevo Baljević i Nikola Lješković, referent saniteta brigade Marko Baletić, komandiri četa Veljko Aleksić i Bajo Prelević, svi iz 5. Crnogorske NOU brigade; komandir čete Mostarskog bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Šefik Obad i pomoćnik političkog komesara čete u 1. proleterskoj NOU brigadi, teški ranjenik, Hamid Baširević.

14. 6. 1943 U rejonu katuna Lučke i Vrbničke kolibe (na pl. Zelengori) prikupila se glavnina razbijene 3. udarne divizije NOVJ (Štab divizije, 1. dalmatinska NOU brigada bez 2. bataljona, 5. crnogorska NOU brigada bez dva bataljona i 5. bataljon 3. proleterske NOU brigade, divizijska baterija i nekoliko stotina pokretnih ranjenika i tifusara iz Centralne bolnice VŠ NOV i POJ). Divizija je zatim, izvršivši reorganizaciju, nastavila pokret i posle sedam dana na Romaniji ušla u sastav Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ. Ostale jedinice su se probile u dva pravca: glavnina 3. proleterske NOU brigade na Vučevo, a odatle preko Pive i Tare u Sandžak; nekoliko stotina boraca i ranjenika, čiju su većinu sačinjavali Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade i 2. bataljon 1. dalmatinske NOU brigade, preko Maglića u s. Izgore.

0. 7. 1943 U partizanskoj bolnici na pl. Šamarici umro sekretar SK KPH za Kostajnicu Simica Dragić, narodni heroj.

6. 7. 1943 U Šekovićima (kod Vlasenice) šef sanitetskog odseka VŠ NOV i POJ održao sastanak sa Štabom 16. udarne divizije NOVJ. Odlučeno je da se za teške (nepokretne) ranjenike izgrade skloništa, o čemu će se starati Komanda Birčanskog vojnog područja i uprava bolnice u Šekovićima, a da se lakši (pokretni) ranjenici prebace na Majevicu.

6. 7. 1943 U Kladanj, bez otpora, ušli delovi nemačkog 202. tenkovskog bataljona i u mesnoj bolnici streljali zatečene ranjenike. Međutim, sutradan su napustili Kladanj koji je posela 7. brigada 7. divizije NOVJ.

10. 7. 1943 Na putu iz Birča za Majevicu 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ, sa delom ranjenika i bolesnika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ, pokušala u rejonu s. Kalesije da pređe branjenu komunikaciju Tuzla-Zvornik. Zbog slabe organizacije prelaz nije uspeo, a u borbi je poginuo politički komesar GŠ NOV i PO za Vojvodinu Slobodan Bajić Paja, narodni heroj.

11. 7. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 2. proleterske udarne divizije NOVJ da, ofanzivno dejstvujući na pl. Ozrenu i u Trebavi, poruši prugu i put Tuzla-Doboj i prugu Maglaj-Doboj, likvidira četnička uporišta, stvori slobodnu teritoriju na tom području i omogući mobilizaciju naših boraca i smeštaj naših bolnica.

13. 7. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. proleterske udarne divizije NOVJ da se Centralna bolnica VŠ NOV i POJ iz Šekovića, u kojoj je biio 700 teških i lakih ranjenika, evakuiše u predeo južno od Vlasenice. Sve lake i veći deo teških ranjenika preuzele su i, proleterska udarna divizija NOVJ, 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ i 6, istočnobosanska udarna brigada 17, udarne divizije NOVJ. U rejonu Šekovića je ostao (sakrivan po zemunicama, pećinama i šumama) deo najtežih ranjenika i bolesnika, s najnužnijim sanitetskim osobljem.

14. 7. 1943 Delovi 370. puka nemačke 369. legionarske divizije odbacili na pl. Javornik 6. istočnobosansku NOU brigadu (razbivši njen 2. bataljon) i zauzeli Šekoviće. Najteži ranjenici Centralne bolnice VŠ NOV i POJ posakrivani su u bazama (skloništima) [Nemačke jedinice pronašavši ih uz pomoć četnika pobile su oko 100 tih težih ranjenika i nekoliko bolničarki.], dok su ostale (400-500) izvukle jedinice NOVJ koje su se našle u neposrednoj blizini.

16. 7. 1943 U s. Kruševu (kod Obrovca) jedinice Severnodalmatinskog i Ličkog NOP odreda napale karabinijere i antikomunističku miliciju, a istovremeno uništile italijansku auto-ambulantu na putu kod s. Karina i kamion na putu Obrovac - s. Žegar. Poginulo je 20, ranjeno 6, a zarobljeno 9 vojnika i oficira (među kojima i 2 lekara) iz 292. puka italijanske divizije -Zara-.

27. 7. 1943 U s. Gajtanu (kod Lebana) formirana stalna partizanska bolnica (tu ostala do. aprila 1944. godine).

10. 8. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito uputio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ direktivu za vojno-politički rad u centralnoj i istočnoj Bosni: živo raditi na mobilizaciji boraca za naše jedinice, likvidirati četnike, porušiti komunikacije, formirati nove NOP odrede i stvoriti bolnice za ranjenike i magacine za hranu u teško pristupačnim rejonima.

13. 9. 1943 U nezaštićeni Otočac iznenada upale ustaše iz Gospića i na zverski način poklale 27 ljudi, među kojima i 9 ranjenika u partizanskoj bolnici.

17. 9. 1943 Kod s. Portona (blizu Poreča) istarski borci napali kolonu iz nemačke 71. pešadijske divizije, ubili 4 i zarobili 1 vojnika i zaplenili auto-ambulantu i 1 tenk.

16. 10. 1943 U s. Jasenak, Drežnicu i Brinje prodrli delovi nemačkog 901. motorizovanog puka iz Mrkoplja i Ogulina, posle jačih borbi protiv delova 8. i 13. divizije NOVJ koji su zatvarali ove pravce. Jedinice 8. divizije su imale 10 mrtvih i 21 ranjenog; pored toga, neprijatelj je u Drežnici uništio kamion sa 29 boraca 13. divizije aus. Stajnici (kod Brinja) pobio oko 60 ranjenika zatečenih u bolnici.

27. 11. 1943 Šibenik bombardovala saveznička avijacija i oštetila više zgrada, među kojima i bolnicu.

Hronološki zapisi se učitavaju...

Dokumenti

Saopštenje Glavnog štaba narodno-oslobodilačkih partizanskih odreda za Srbiju od 1 VIII 1941 god. o spasavanju druga Aleksandra Rankovića iz beogradske bolnice

Naredba Štaba Prvog bataljona Sloboda od 20 avgusta 1941 god. za sređivanje bolnice u Oštrelju

Obavijest Kotarske oblasti Garešnica Velikoj župi Bilogora o upućivanju u bolnicu u Bjelovaru komuniste Branka Horvata

Izvještaj Prefekture u Splitu od 17. studenog 1941. Guvernatoru Dalmacije i Ministarstvu unutrašnjih poslova da je u mjesnoj bolnici podlegao ranama komunista Veljko Neškovčin

Pismo Centralnog komiteta KPH od 27. studenog 1941. Pokrajinskom komitetu KPH za Dalmaciju u vezi hapšenja sekretara CK KPH s uputama kako ga spasiti iz bolnice u Splitu

Nzređenje Glavnog štaba NOP odreda za Crnu Goru i Boku od 9 decembra 1941 god. štabu Nikšićkog NOP odreda za čvrsto držanje obruča oko Nikšića i pomaganje bolnice na Žabljaku

Izvještaj Opštinskog narodnooslobodilačkog odbora Opštine grahovske od 10 decembra 1941 god. o organizaciji i načinu snabdijevanja partizanske bolnice u Riječanima

Pismo političkog komesara Komande NOP odreda Korduna i Banije od 18 prosinca 1941 god. političkim komesarima bataljona o provođenju sabirne akcije za partizanske jedinice i bolnice

Članak iz Biltena br. 6 štaba Durmitorskog NOP odreda od 22 decembra 1941 god. o vojnoj bolnici na Žabljaku

Izvještaj štaba Durmitorskog NOP odreda od 7 januara 1942 god. o stanju partizanske bolnice na Žabljaku i preduzetim mjerama za formiranje dva kombinovana bataljona za operacije u istočnoj Bosni

Pismo štaba Durmitorskog NOP odreda od 6 februara 1942 god. Komandi mjesta Foča o dodjeljivanju jednog dijela namirnica bolnici u Durmitoru

Naređenje štaba Drugog bataljona Drugog krajiškog NOP odreda od 12 februara 1942 god. komandama četa za odabiranje najsposobnijih omladinaca u jedinice i kontrolu rada četnih ambulanti

Naređenje načelnika Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 24 februara 1942 god. Štabu Durmitorskog NOP odreda za hitno upućivanje Dovanija Bave u centralnu bolnicu u Žabljaku

Predlog referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 24 februara 1942 god. Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije o upućivanju stručnog hirurga za novu bolnicu

Izvještaj štaba Prvog krajiškog NOP odreda od 24 marta 1942 god. Operativnom štabu NOP odreda za Bosansku Krajinu o predaji 38 domobrana i stvaranju bataljonskih i četnih ambulanti

Proglas štaba Četvrtog krajiškog NOP odreda od 15 aprila 1942 god. povodom napada četnika na štab odreda i partizansku bolnicu u Jošavki

Pismo ranjenih partizana iz bolnice u Šipačnom od 19. aprila 1942. Glavnom štabu NOP odreda za Crnu Goru i Boku povodom pobjede nad četnicima u Župi nikšićkoj

Pismo rukovodioca Partizanskog obavještajnog biroa od 24 aprila 1942 god. Albertu Trinkiu, o potrebi što brže izgradnje bolnice u Bijelom Potoku

Izveštaj Moše Pijade od maja 1942 god. Vrhovnom komandantu NOP i DV Jugoslavije drugu Titu o zarobljavanju bolnice Nikšićkog NOP odreda od strane četnika Draže Mihailovića

Naređenje Glavnog štaba NOP i DO za Crnu Goru i Boku od 11 maja 1942 god. štabu Nikšićkog NOP odreda za evakuaciju bolnice iz Šipačna i rušenje puta Gornje Polje - Jasenovo Polje

Naređenje Glavnog štaba NOP i DO za Crnu Goru i Boku od 15 maja 1942 god. upravniku Centralne partizanske bolnice za prebacivanje i smještaj teških ranjenika u Pivski Manastir

Naređenje Glavnog štaba NOP odreda za Crnu Goru i Boku od 15 maja 1942 god. Komandi područja Nikšićkog NOP odreda za smještaj i obezbeđenje italijanskih zarobljenika, kao i za organizaciju ishrane u bolnici

Izvještaj Pivske komande mjesta od 18 maja 1942 god. Glavnom štabu NOP i DO za Crnu Goru i Boku o prebacivanju, smještaju i materijalnom obezbjeđenju bolnice

Obavještenje zamjenika referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DVJ od 18. maja 1942. Glavnom štabu NOP odreda za Crnu Goru i Boku o stanju bolnica na slobodnoj teritoriji

Uputstvo Glavnog štaba NOP i DO za Crnu Goru i Boku od 19 maja 1942 god. Komandi mjesta Krstac za smještaj ranjenika i kontrolu rada bolnica

Izvještaj štaba Prvog bataljona Petog krajiškog NOP odreda od 19 maja 1942 god. Štabu odreda o rezultatu borbe na putu Petrovac-Oštrelj i o izgradnji bolnice kod Skakavca

Obavještenje Moše Pijade od juna 1942 god. drugu Titu o zarobljavanju bolnice Nikšićkog NOP odreda od strane četnika Draže Mihailovića

Naređenje Vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije druga Tita od 1 juna 1942 god. Boru Božoviću da po uputstvima datim Moši Pijade izvrši sređivanje bolnica i razmeštaj rekonvalescenata

Izveštaj Moše Pijade od 2 juna 1942 god. Vrhovnom komandantu NOP i DV Jugoslavije drugu Titu o izvršenom formiranju stočnih farmi i traženje obaveštenja o teritoriji na kojoj treba pripremiti razmeštaj Glavne intendanture i bolnica pri Vrhovnom štabu

Naređenje Vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije druga Tita od 3 juna 1942 god. Boru Božoviću da u Mratinju formira bolnice i u njih uputi ranjenike, da borce sposobne za borbu uputi u operativne jedinice, a rekonvalescente na Vučevo radi čuvanja stoke

Naređenje Aleksandra Rankovića od 5 juna 1942 god. Štabu Trećeg (Kragujevačkog) bataljona Prve proleterske NOU brigade da pripremi bataljon za pokret i pošalje sredstva za evakuaciju bolnice i delova Glavne intendanture iz Rudina

Izvještaj Prve hirurške ekipe saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 6 juna 1942 god. Vrhovnom štabu o teškoćama oko evakuacije bolnice u Izgorima

Izveštaj upravnika bolnice Treće grupe partizanskih odreda od 7 juna 1942 god. o sanitetskom izviđanju u vezi sa organizacijom bolnice Treće grupe odreda

Izvještaj upravnika prve partizanske bolnice od 10 juna 1942 god. Vrhovnom komandantu NOP i DV Jugoslavije o smještaju bolnice

Izvještaj referenta saniteta pri Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije od 15 juna 1942 god. Vrhovnom štabu o evakuaciji bolnice iz Izgora

Predlog referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 17 juna 1942 god. Vrhovnom štabu za reorganizaciju vojnih bolnica proleterskih i udarnih brigada

Izvještaj Pavla Pekića od 19 juna 1942 god. Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije o evakuaciji bolnice za Vučevo

Izveštaj Sretena Zujovića od 9 jula 1942 god. Vrhovnom komandantu NOP i DV Jugoslavije drugu Titu o pristizanju bolnica Prve i Treće proleterske brigade u s. Jasenik i opštim poteškoćama oko ishrane

Obaveštenje Vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije druga Tita od 31 jula 1942 god. upravi bolnice Četvrte proleterske brigade o dislokaciji Četvrte brigade i načinu povratka prezdravelih boraca u njihove jedinice

Izvještaj štabova 5. proleterske (crnogorske) brigade i Hercegovačkog odreda od 1. avgusta 1942. Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije o napadu četnika na Centralnu bolnicu kod sela Vrbniče i odstupanju u Bosansku krajinu

Izveštaj referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 6 avgusta 1942 god. Ivanu Milutinoviću o broju ranjenika političkom radu i potrebama centralne bolnice

Izveštaj političkog komesara bolnica Prvog krajiškog NOP odreda od 12. avgusta 1942. Operativnom štabu za Bosansku krajinu o političkom radu u bolnicama

Naređenje štaba Fruškogorskog NOP odreda od 12. avgusta 1942. god. komandama četa za poboljšanje organizacije unutrašnjeg reda i formiranje bolnice i inžinjeriskog voda

Izveštaj referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 16 avgusta 1942 god. Vrhovnom komandantu drugu Titu o preduzetim merama za definitivni smeštaj centralne bolnice

Izveštaj referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 23 avgusta 1942 god. Vrhovnom komandantu drugu Titu o izvanredno srdačnom prijemu ranjenika proleterskih brigade od strane naroda Bosanske Krajine i o problemima smeštaja i snabdevanja Centralne bolnice

Izveštaj referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 23 avgusta 1942 god. Ekonomskom otseku Vrhovnog štaba o stanju i potrebama Centralne bolnice u Driniću

Obaveštenje referenta saniteta Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 25 avgusta 1942 god. načelniku Vrhovnog štaba o razmeštaju Centralne bolnice, teškoćama njenog snabdevanja i nužnosti njenog vojničkog obezbeđenja

Izvještaj referenta saniteta Prvog krajiškog NOP odreda od 6 septembra 1942 god. sanitetu Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu o izgradnji bolnica i stanju saniteta u odredu

Uputstvo referenta saniteta pri Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije od 8 septembra 1942 god. Operativnom štabu NOP i DO za Bosansku Krajinu o otklanjanju organizacionih nedostataka i ubrzanju izgradnje partizanske bolnice na Jasikovcu

Obaveštenje šefa Ekonomskog otseka Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije od 13 septembra 1942 god. Gojku Nikolišu o odlukama Vrhovnog štaba u pogledu obezbeđenja i organizacije partizanskih bolnica

Izvještaj Komande mjesta Glamoč od 14 septembra 1942 god. Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije o namjerama četničkih bandi da napadnu partizansku bolnicu i magacine na Crnom Vrhu

Izveštaj upravnika Sanitetske stanice Krškog odreda od 21 septembra 1942 god. o napadu ustaša na partizansku bolnicu u Proseki na Gorjancima

Izveštaj zamenika političkog komesara vojne bolnice pri Vrhovnom štabu NOV i POJ od 10. novembra 1942. Centralnom komitetu KPJ

Izveštaj Politodela vojne bolnice pri Vrhovnom Stabu NOV i POJ od 11. novembra 1942. Centralnom komitetu KPJ

Izvještaj upravnika Druge ličke bolnice od 27 studenog 1942 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o smještaju i ishrani oficirske škole Glavnog Štaba NOV i PO Hrvatske

Izveštaj Komande Vojne škole NOV i POJ od 2 decembra 1942 god. Vrhovnom štabu o opasnosti koja preti partizanskim bolnicama i seoskom stanovništvu na teritoriji Komande mesta Donji Lapac od četnika iz Udbine i Otrića

Izveštaj zamenika političkog komesara vojne bolnice pri Vrhovnom štabu NOV i POJ od 20. decembra 1942. Centralnom komitetu KPJ

Naredba Štaba Druge operativne zone od 28 prosinca 1942 god. o imenovanju rukovodilaca Glavne bolnice i pohvali boraca i rukovodilaca Trinaeste proleterske NOU brigade Rade Končar

Naredba Štaba Druge operativne zone NOV i PO Hrvatske o imenovanju rukovodilaca Glavne bolnice i pohvali boraca i rukovodilaca Trinaeste proleterske NOU brigade Rade Končar

Naređenje Štaba Prve proleterske divizije od januara 1943 god. Štabu Prve brigade za smještaj i obezbjeđenje bolnice između sela Šiprage i rijeke Ugar

Naredba Ekonomskog odsjeka Štaba III operativne zone svim intendantima podređenih jedinica, bolnica i komandi područja o poduzimanju mjera za bolju organizaciju intendantske službe na teritoriju zone

Naredba Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 6 januara 1943 god. o formiranju komisije za pregled bolnica i oporavilišta NOV i POJ na području Bosne, Like i Korduna

Dopis šefa Ekonomskog otseka Vrhovnog štaba NOV i POJ od 23 januara 1943 god. Štabu Prvog bosanskog NOU korpusa u vezi s otežanim snabdevanjem bolnica

Naređenje Štaba Prve proleterske divizije od 30 januara 1943 god. štabovima brigada za hitno prebacivanje na prostoriju Mrkonjić Grad - Glamoč radi obezbjeđenja bolnice

Naredba Štaba III operativne zone komandama Psunjskog i Papučko-krndijskog područja, svim bolnicama i referentima saniteta, kao i Štabu IV divizije za poduzimanje mjera u cilju suzbijanja epidemije pjegavog tifusa

Naređenje vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 3 februara 1943 god. Stabu Prve proleterske divizije da prebaci ranjenike u sastav centralne bolnice Vrhovnog štaba

Izvještaj Glavne domobranske bolnice od 9 veljače 1943 god. o toku napada na domobransku posadu u Skradu

Naredba Komande Druge operativne zone NOV i PO Hrvatske i Prve operativne zone NOV i PO Dolenjske o organiziranju zajedničke sanitetske službe i osnivanju i imenovanju uprave zajedničke vojno-partizanske bolnice za obje operativne zone

Izvještaj Štaba Prve dalmatinske brigade Treće NOU divizije od 27 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o posjedanju položaja sjeverno od Prozora i o teškoćama oko evakuacije bolnice

Izvještaj Komande livanjskog područja od 27 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o evakuaciji korpusne bolnice i o teškoćama ishrane

Izvještaj Štaba Prve dalmatinske brigade Treće NOU divizije od 27. veljače 1943. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o posjedanju položaja sjeverno od Prozora i o teškoćama oko evakuiranja bolnice

Obavještenje Komande Psunjskog područja svim partizanskim stražama, relejnim stanicama, intendanturama i bolnicama o uvođenju znakova za raspoznavanje radi bržeg otkrivanja gerilskih upada neprijatelja na oslobođenu teritoriju

Izveštaj šefa sanitetskog otseka Vrhovnog štaba NOV i POJ od 5 marta 1943 god. Vrhovnom štabu o razmeštaju, stanju i problemu transportovanja ranjenika i bolesnika centralne bolnice

Izvještaj Kotarskoga komiteta KPH Žumberak Okružnome komitetu KPH Pokuplje o sakupljanju zimske pomoći i pomoći bolnici s brojčanim podacima te o odlasku omladinaca u Narodnooslobodilačku vojsku

Izveštaj člana ekonomskog otseka Vrhovnog štaba NOV i POJ od 14 marta 1943 god. šefu ekonomskog otseka o poteškoćama u vezi s uspostavljanjem etapnih stanica na pravcu kretanja centralne bolnice

Izveštaj Gojka Nikoliša i Pavla Ilića od 23 marta 1943 god. zameniku načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ o smeštaju centralne bolnice u širem rejonu Glavatičeva i potrebi što boljeg snabdevanja ranjenika

Izvještaj Gojka Nikoliša i Pavla Ilića od 23. ožujka 1943. zamjeniku načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ o smještaju Centralne bolnice u širem rajonu Glavatičeva i potrebi što boljeg snabdijevanja ranjenika

Naređenje vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 25 marta 1943 god. Štalbu Prve proleterske divizije da prihvati svoje prezdravele ranjenike iz centralne bolnice i da orijentiše Treću (sandžačku) proletersku brigadu preko Bjelemića za Kalinovik

Naređenje vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 28 marta 1943 god. Štabu Treće NOU divizije da iz centralnog magacina uzme potrebnu količinu hrane za svoje bolnice

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 3 aprila 1943 Štabu Devete NOU divizije da dostavi izveštaj o situaciji i obustavi odašiljanje svojih ranjenika u Centralnu bolnicu

Izvještaj štaba Devete dalmatinske NOU divizije od 8 aprila 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o zauzimanju Nevesinja od strane četnika i jakom bombardovanju bolnice

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 12 aprila 1943 Štabu Prve proleterske divizije da zaplenjeni sanitetski materijal stavi na raspolaganje Centralnoj bolnici Vrhovnog štaba

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 13 aprila 1943 Štabu Prve proleterske divizije da zaplenjenu hranu rezerviše za bolnice

Izveštaj šefa Ekonomskog otseka Vrhovnog štaba NOV i POJ od 13 aprila 1943 Vrhovnom štabu o mogućnostima ishrane Centralne bolnice na maršruti Prozor - Kalinovik

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 17 aprila 1943 Štabu Sedme NOU divizije da obezbedi pravac Konjic - Glavatičevo i evakuiše zaraznu bolnicu

Izveštaj partijske ćelije vojno-partizanske bolnice br. VI od 18. aprila 1943. Okružnom komitetu KPH za Slavonski Brod o sastanku i radu partijske organizacije

Obaveštenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 19 aprila 1943 Štabu Prve proleterske divizije o prebacivanju Centralne bolnice na novu prostoriju

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 20 aprila 1943 Štabu Druge proleterske divizije da pripremi ishranu ranjenika Centralne bolnice

Obaveštenje zamenika načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ od 20 aprila 1943 Aleksandru Rankoviću o situaciji na sektoru Foča - Goražđe i o preduzetim merama za evakuaciju bolnica

Obaveštenje zamenika načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ od 23 aprila 1943 Aleksandru Rankoviću o bombardovanju Centralne bolnice u Jeleču i o spuštanju engleskih padobranaca kod Brinja u Lici

Izveštaj partiskog instruktora pri Centralnoj bolnici Vrhovnog štaba od 27 aprila 1943 Aleksandru Rankoviću o evakuaciji ranjenika i bolesnika

Izvještaj štaba Pete divizije od 30 aprila 1943 god. štabu Prvog bosanskog NOU korpusa o rezultatima napada na Glamoč i četničkom napadu na bolnicu u Koričanima

Izvještaj Štaba III operativne zone Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske o političkoj situaciji, raspoloženju naroda i uspjehu mobilizacije boraca u NOV o reakcionarnom radu vodstva bivše HSS i nastojanju četnika da se prebace u Slavoniju i Srijem; o provođenju izbora za NOO-e i sastanku plenuma Oblasnog NOO-a za Slavoniju; o stanju ranjenika i bolesnika u bolnicama i gerilskim upadima protivnika na oslobođeni teritorij i o političkom radu među borcima odreda, operativnih jedinica i komandi područja

Izvještaj Komande Psunjskog područja Štaba III operativne zone NOV i PO Hrvatske o radu Tehnike, partizanskih straža, pozadinske čete, o stanju bolnica i ambulanti, o radu relejnih stanica, informativne i obavještajne službe, o ponovnoj uspostavi mobilizacionih centara i o ekonomskom stanju Područja

Izvještaj Komande Psunjskog područja Štaba III operativne zone NOV i PO Hrvatske o stanju partijskih jedinica, njihovoj političkoj izgrađenosti, političkom radu u bolnicama i među narodom i o dnevnom redu sastanaka kotarskih NOO-a Novska i Pakrac

Izvještaj Komande Papučko-krndijskog područja štabu III operativne zone NOV i PO Hrvatske o političkoj situaciji, raspoloženju naroda, proslavi Prvog maja, akciji NOO-a za obradu njiva, sjetvi i zbrinjavanju stanovništva u popaljenim selima, o radu obavještajne službe i otkrivanju petokolonaša, o stanju sanitetske službe i uzdizanju bolničarskog kadra i o radu ćelija KP i SKOJ-a

Zahtjev Štaba 5. crnogorske udarne brigade od 3. maja 1943. Štabu 2. proleterske divizije da se upute zarobljeni Italijani za prenos ranjenika do Centralne bolnice

Izveštaj partiskih instruktora pri Centralnoj bolnici Vrhovnog štaba NOV i POJ od 5 maja 1943 Aleksandru Rankoviću o organizaciji partisko-političkog rada i o smeštaju ranjenika i bolesnika u Sandžaku i na Pivskoj Planini

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 6 maja 1943 komesaru Centralne bolnice Vrhovnog štaba da laske ranjenike i bolesnike upućuje na prostor istočno od Celebića

Izvještaj Štaba Prvog bosanskog NOU korpusa od 9 maja 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o napadu četnika na bolnicu i borbama oko Mrkonjić Grada i Glamoča

Molimo sačekajte, dokumenti se učitavaju...

Fotografije

Istorijske fotografije se učitavaju...

Povezane odrednice

Kultura i umetnost u oslobodilačkom ratu ★ 3. udarna divizija NOVJ ★ Ustanak u Srbiji 1941. ★ Ranjenici u ratu ★ Aleksandar Ranković ★ Tifus u ratu ★ Borbe u Lici 1943. ★ 1. dalmatinska proleterska udarna brigada ★ Borbe u Srbiji 1945. ★ Josip Broz Tito ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1942. ★ Borbe u Sloveniji 1945. ★ Borbe u Sloveniji 1944. ★ Komunistička partija Hrvatske ★ Žene u ratu ★ Beograd ★ Borbe u Crnoj Gori 1943. ★ Borbe u Crnoj Gori 1942. ★ Borbe u Srbiji 1944. ★ Glavni štab Hrvatske ★ Borbe u Hrvatskoj 1942. ★ 3. udarni korpus NOVJ (1. bosanski) ★ Mobilizacija u oslobodilačkom ratu ★ SKOJ ★ Obrazovanje u oslobodilačkom ratu ★ Ustanak u Hrvatskoj 1941. ★ Borbe za Istočnu Bosnu 1942. ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Vrhovni štab NOVJ ★ Ustanak u Crnoj Gori 1941. ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. ★ Durmitorski partizanski odred ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Hrvatskoj 1943. ★ Narodno oslobodilački odbori ★ Bitka na Sutjesci ★ 1. proleterska divizija NOVJ ★ Borbe u Crnoj Gori 1944. ★ Operacija Weiss ★ Centralni komitet KPJ ★ Britanija i Jugoslavija ★ Centralna bolnica NOVJ ★ 1. proleterska udarna brigada ★ 12. vojvođanski korpus NOVJ ★ Borbe u Hrvatskoj 1944. ★ 5. proterska (crnogorska) udarna brigada ★ Šavnik ★ Pljevlja ★ Nikšićki partizanski odred ★ Glavni štab Crne Gore ★ Žabljak ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Politički komesari u NOR-u ★ Operacija Schwarz ★ Borbe u Hercegovini 1942. ★ 4. sandžačka udarna brigada ★ Intendantura u ratu ★ Sanitet u ratu ★ 6. lička proleterska divizija NOVJ ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. ★ 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada ★ Moša Pijade ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Borbe u Sloveniji 1942. ★ Borbe u Sloveniji 1943. ★ 2. proleterska udarna brigada ★ Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu ★ 2. proleterska divizija NOVJ ★ Vis ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Foča ★ Deca u ratu ★ 37. sandžačka divizija NOVJ ★ Nikšić ★ Borbe u Lici 1942. ★