Borbe u Hercegovini 1943.

Za ovaj pojam je pronađeno 146 hronoloških zapisa, 446 dokumenata i 18 fotografija.

Događaji

3. 1. 1943 Kod s. Brišnika (blizu Duvna) delovi 4. proleterske (crnogorske) udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ odbili napad deset ustaško-domobranskih četa, razbili ih i odbacili u Posušje i Imotski. Neprijatelj je imao 20 mrtvih, veći brqj ranjenih i 28 zarobljenih. Brigada je imala 5 mrtvih i 8 ranjenih. Zaplenila je 1 kamion i 45 pušaka.

6. 1. 1943 U s. Bjelojevićima (kod Stoca), odlukom Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, od ilegalaca stolačkog, nevesinjskog, Jjubinjskog, čapljinskog i mostarskog sreza formiran samostalni partizanski bataljon -Iskra-.

7. 1. 1943 Između Travnika i s. Turbeta delovi 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ porušili most i oštetili prugu na tri mesta.

21. 1. 1943 Žepče zauzeo 4. bataljon domobranskog 1. pešadijskog puka posle petočasovne borbe protiv jedinica 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ.

22. 1. 1943 Kod ž. st. Diklići (blizu Trebinja) delovi partizanskog bataljona -Sloboda- porušili prugu i napali italijanski transportni voz koji je iskliznuo iz šina, te naneli neprijatelju velike gubitke.

28. 1. 1943 Delovi 2. dalmatinske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ posle kraće borbe potisli ustašku miliciju ka Širokom Brijegu (sada: Lištica) i Posušju i zauzeli s. Rakitno (kod Posušja).

0. 2. 1943 U s. Aladinićima (kod Stoca), po odluci Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, formiran OK KPJ za srednju Hercegovinu.

8. 2. 1943 U Duvnu održano savetovanje na kome je Vrhovni komandant NOV i POJ upoznao komandante 1. i 2. proleterske udarne divizije i 3. udarne divizije NOVJ s planom protivofanzive i naredio im da odmah pređu u napad, razbiju neprijateljske snage na prostoru Mostar, Ivan-sedlo, Prozor i izbiju na r. Neretvu.

9. 2. 1943 Domobransko-ustaško uporište u Posušju, posle jednodnevne borbe, zauzele jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ.

12. 2. 1943 Komandant italijanskog 6. armijskog korpusa naredio da se deo snaga koncentriše ka Mostaru u cilju zatvaranja prelaza preko Neretve, Istovremeno je naredio komandama četničkih snaga u Hercegovini i Crnoj Gori da mobilišu svoje snage i hitno ih prebace ka Mostaru. Pod komandu italijanskog 6. armijskog korpusa tad je stavljeno i oko 2.250 domobrana i ustaša iz rejona Ljubuškog.

12. 2. 1943 U s. Cvrču (kod Prozora) umro od zadobijenih rana komandir 3. čete 2. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Aleksa Bojović Brko, narodni heroj.

12. 2. 1943 U s. Vranićima (na putu Posušje-Mostar), u borbi protiv ustaša i domobrana, poginuo zamenik političkog komesara 3. bataljona 2. proleterske NOU brigade Durakić Radomir, narodni heroj.

16. 2. 1943 Na putu s. Jablanica - s. Drežnica jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbile 1. bataljon 260. puka italijanske divizije -Murđe-. koji se kretao uz Neretvu, i zauzele italiianska uporišta Drežnicu i Grabovicu (kod Mostara). Poginulo je 86, a zarobljeno 286 italijanskih vojnika, dok su jedinice NOVJ imale 12 ranjenih. Zaplenjeno: 23 kamiona sa ratnim materijalom, 10 mitraljeza, 14 p. mitraljeza, 260 pušaka i 2 tenka.

17. 2. 1943 Prozor zauzele jedinice 3. udarne divizije NOVJ i dva bataljona 3. krajiške NOU brigade, pošto su posle dvodnevne ogorčene borbe slomile otpor 3. bataljona 259. pešadijskog puka italijanske divizije -Murđe-, čete tenkova i artiljerijskih i minobacačkih jedinica. Poginulo je 220, ranjeno mnogo više i zarobljeno 280 italijanskih vojnika, dok je 3. udarna divizija NOVJ imala 117 ranjenih i 23 mrtva, među kojima je bio i komandir baterije 10. hercegovačke NOU brigade Dušan Pajić-Dašić. narodni heroj. Zaplenjeno: 4 haubice, 2 protivtenkovska topa, 4 minobacača, 12 mitraljeza, 25 p. mitraljeza, 500 pušaka, 5 tenkova, 1 traktor, 10 kamiona, 2 motocikla, 2 radio-stanice, 3 vagona municije za haubice, 1000 granata za topove, 300 sanduka puščane municije, 250 sanduka mina za minobacače, 50 sanduka ručnih bombi, 8 vagona brašna i drugih životnih namirnica.

18. 2. 1943 Komandant italijanske 2. armije naredio komandantu 6. armijskog korpusa da u rejonu Mostara i boksitnih rudnika prikupi svoje i četničke snage i, za svaki slučaj, obrazuje jak mostobran u rejonu Metkovića, jer je smatrao da će Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ produžiti nadiranje ka morskoj obali.

19. 2. 1943 Na pruzi Mostar-Jablanica delovi 2. proleterske udarne divizije NOVJ zauzeli italijansko uporište Karaulu, u kome je poginulo 5 i zarobljeno 68 italijanskih vojnika, a zaplenjeno 7 mitraljeza, 7 p. mitraljeza, 2 minobacača i 52 puške.

20. 2. 1943 Delovi 10. hercegovačke NOU brigade 3. udarne divizije NOVJ posle dvodnevnih borbi zauzeli s. Ramu (kod Prozora), koje je branilo oko 200 vojnika - jedna četa 1. bataljona 259. puka italijanske divizije -Murđe-. Poginulo je 183 i zarobljeno 7 italijanskih vojnika. Zaplenjeno je: 4 tenka, 1 kamion, 120 pušaka, 8 p. mitraljeza, 14 mitraljeza, 4 sanduka ručnih bombi i 50.000 metaka, a uništena su 2 tenka. U ovim borbama je poginuo zamenik komandanta 1. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Milan Kukić, narodni heroj.

21. 2. 1943 Od Bugojna, Sarajeva i Mostara otpočelo nadiranje udruženih neprijateljskih snaga ka s. Jablanici (kod Konjica). Nemačka 718. divizija, ojačana ustaško-domobranskim jedinicama i podržavana tenkovima i avijacijom, nastupala je u dve kolone: grupa -Fogl- [Sastava: 738. puk (bez jednog bataljona), 5. ustaška brdska brigada, delovi 668. diviziona, dva domobranske baterije, dve pionirske čete, i delovi 202. tenkovskog bataljona.] pravcem Bugojno - G. Vakuf - Prozor - s. Jablanica i grupa -Anaker- [Sastava: 750. puk (bez jednog bataljona), dva bataljona domobranskog 7. lovačkog puka, jedan ustaški bataljon i dve brdske baterije.] pravcem s. Tarčin - Ivan-sedlo - Konjic - s. Jablanica. Delovi italijanskog 6. armijskog korpusa i četničke snage nastupali su od Mostara obema obalama Neretve, dok je levom obalom ove reke, od Konjica ka Jablanici, nastupalo oko 2000 četnika. [U Mostaru su bile formirane 2 kolone: desna (3. bataljon 56. puka italijanske divizije -Marke- i oko 2.500 hercegovačkih četnika) i leva (2. bataljon 260. puka italijanske divizije -Murđe-, 2. bataljon 55. puka, 49. bataljon crnih košulja, jedna baterija italijanske divizije -Marke- i 2.500 crnogorskih četnika).]

21. 2. 1943 U s. Ravnom (kod Konjica) četničke i italijanske snage iz Mostara napale delove 2. proleterske NOU brigade, te posle žestoke borbe zauzele i spalile selo. Neprijateljske jedinice su imale 28 ranjenih, a 2. brigada 7 mrtvih i 20 ranjenih.

22. 2. 1943 Posle dvodnevnih borbi 4. proleterska udarna (crnogorska) brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ prinudila na predaju delove 1. bataljona 259. puka italijanske divizije -Murđe- i manji broj domobrana i žandarma i zauzela s. Jablanicu (kod Mostara). Zaplenjeno je: 200 pušaka, 9 p. mitraljeza, mitraljez, minobacač, kamion i vagon brašna. Oštećen je oklopni voz. Neprijatelj je imao 33 mrtva i 164 zarobljena.

22. 2. 1943 Jedinice 3. udarne divizije NOVJ otpočele napad na italijanske snage, domobrane i četnike u Konjicu. Posle više uzastopnih napada i protivnapada i zbog pogoršanja situacije kod Prozora, VŠ NOV i POJ je 26. februara naredio da se obustavi napad na Konjic. Poginulo je 53 i ranjeno preko 150 neprijateljskih oficira i vojnika. I jedinice NOVJ su imale velike gubitke. Pored ostalih, poginuli su: komandant Mostarskog bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Miloš Kovačević, narodni heroj, vođa tenka i mitraljezac 3. udarne divizije NOVJ Leo Bruk, narodni heroj, politički komesar 5. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Karlo Batko, narodni heroj, komandir čete 5. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Ante Šarić (Rade Španac), narodni heroj, i komandir 1. čete 4. bataljona 5. crnogorske NOU brigade Zarija Vujošević, narodni heroj.

25. 2. 1943 U Rimu održan sastanak italijanske Vrhovne komande s nemačkim ministrom spoljnih poslova Joakimom fon Ribentropom i generalom Varlimotom, na kome je postignut sporazum da se uporedo sa operacijom -Vajs-2- izvodi i koncentrična operacija -Vajs-Mostar- ka Neretvi, s tim da komandant nemačkih trupa u Hrvatskoj geneial Rudolf Liters komanduje trupama u operaciji -Vajs-2-, a komandant italijanskog 6. armijskog korpusa trupama na Neretvi.

27. 2. 1943 U rejonu s. Drežnice jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ, posle dvodnevnih žestokih borbi, sprečile prodor jakih italijanskih i četničkih snaga iz Mostara ka s. Jablanici. Neprijatelj je imao 34 mrtva i oko 40 ranjenih, a jedinice NOVJ 1 mrtvog i 26 ranjenih.

28. 2. 1943 U s. Gračanici (kod Prozora), na sastanku Politbiroa CK KPJ i VŠ NOV i POJ, doneta odluka da se protivudarom glavnih snaga ka G. Vakufu razbije najopasnija neprijateljska grupacija i na taj način spasu ranjenici, odmah zatim da se kod s. Jablanice izvrši forsiranje r. Neretve. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito je naredio da protivudar izvrše: 1. proleterska udarna divizija NOVJ, 2. proleterska udarna i 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ, 7. divizija NOVJ i 1. dalmatinska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ, s tim da u dolini Neretve ostanu 5. crnogorska udarna i 10. hercegovačka udarna brigada 3. udarne i 2. dalmatinska udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ.

0. 3. 1943 Po odluci Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu rasformiran partizanski bataljon -Iskra- a njegovim ljudstvom popunjena 10. hercegovačka NOU brigada.

0. 3. 1943 Kod Nevesinja, u momentu duševnog rastrojstva, izvršio samoubistvo zamenik komandira čete u 5. crnogorskoj NOU brigadi Dušan Vujović, narodni heroj.

0. 3. 1943 Ilegalni gradski NO odbor Mostara raspisao narodni zajam, te je uskoro upisano 20,510.000 kuna.

0. 3. 1943 Po direktivi Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu od bataljona -Sloboda- i partizanskih grupa iz južne Hercegovine formiran Južnohercegovački NOP odred, sastava tri bataljona.

0. 3. 1943 Kod s. Jablanice (blizu Mostara), u borbi protiv četnika i italijanskih jedinica, ranjen zamenik političkog komesara bataljona 2. dalmatinske NOU brigade Milovan Čelebić, narodni heroj, koji je posle toga umro od tifusa u centralnoj bolnici pri VŠ NOV i POJ.

3. 3. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito izdao zapovest jedinicama Glavne operativne grupe da protivudarom kod G. Vakufa i razbijanjem nemačko-ustaške grupacije u gornjem toku r. Vrbasa obezbede ranjenike u Prozorskoj kotlini i stvore povoljne uslove za dalje ofanzivne operacije u pravcu Hercegovine.

4. 3. 1943 Jedinice 1. bataljona 2. dalmatinske NOU brigade posle dvočasovne borbe odbacile četnike na levu obalu r. Neretve i ponovo zauzele s. Jablanicu (kod Mostara). Poginulo je oko 60 i zarobljeno 5 četnika.

5. 3. 1943 VŠ NOV i PO Jugoslavije doneo odluku da s jedinicama Glavne operativne grupe forsira r. Neretvu na odseku s. Jablanica-Ostrožac, uništi četnike u gornjem toku Neretve i izbije na liniju Nevesinje - s. Ulog - Kalinovik.

6. 3. 1943 Kod s. Jablanice (blizu Mostara) jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ otpočele forsiranje r. Neretve. Na levu obalu su prešli tri bataljona 2. dalmatinske i tri bataljona 2. proleterske NOU brigade, razbili i odbacili četnike u pravcu Konjica i obrazovali mostobran. Time je omogućeno i prebacivanje ostalih jedinica i ranjenika.

7. 3. 1943 Kod s. Jablanice (blizu Mostara), pod zaštitom jedinica 2. dalmatinske i 2. proleterske NOU brigade, inžinjerijska četa VŠ NOV i POJ i inžinjerijski vod 7. divizije NOVJ podigli na r. Neretvu, namesto porušenog železničkog mosta, pešački viseći most za prebacivanje Glavne operativne grupe i ranjenika.

8. 3. 1943 Kod s. Jablanice (blizu Mostara) otpočelo prebacivanje ranjenika preko mosta na r. Neretvi. Do 15. marta, i pored dejstva neprijateljske artiljerije i avijacije, svi ranjenici su prebačeni na levu obalu i smešteni na prostoriji s. Krstac, s. Dobrigošće, prevoj Štrbina (na padinama pl. Prenja).

11. 3. 1943 Posle forsiranja r. Neretve i višednevhih borbi protiv četničkih i italijanskih jedinica, koje su se povukle ka Nevesinju, 2. proleterska udarna divizija NOVJ izbila u rejon s. Borci - Boračko jezero (kod Konjica). Poginulo je oko 150, zarobljeno 105 i ranjen veći broj neprijateljskih vojnika. Divizija je imala oko 20 mrtvih i ranjenih.

13. 3. 1943 Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito obavestio Kominternu o porazu četnika na pl. Prenju, navodeći da su četnici pojačali svoje snage mobilizacijom u Crnoj Gori i Hercegovini pod parolom: borba protiv ustaša - muslimana.

13. 3. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio 2. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da energično napadne i potuče četnike na liniji s. Cičevo - s. Glavatičevo - s. Zaborani, a zatim produži prema drumu Nevesinje-Ulog-Kalinovik. Trećoj udarnoj diviziji NOVJ naredio je da razbije neprijatelja na pravcu s. D. i G. Zimlje - Nevesinjsko polje, a 6. istočnobosanskoj NOU brigadi i Majevičkoj grupi udarnih bataljona - da krenu ka Kalinoviku, u susret Glavnoj operativnoj grupi.

14. 3. 1943 U rejonu s. Čičeva (kod Konjica) jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ, 1 proleterske i 10. Hercegovačke NOU brigade razbile centar četničke odbrane, a sutradan, posle upornih borbi, prodrle i zauzele s. Glavatičevo. Četnici su se iduće noći povukli na liniju Krstac (k. 807) - Devojački kuk - Tjeme (trig. 1328) - Rat kamen (k. 1302) - Bahtijevica. Poginulo je 20, ranjeno 30 i zarobljeno 7 četnika dok su jedinice NOVJ imale 9 ranjenih i 4 mrtva, među kojima je bio i zamenik komandira 3. čete 3. bataljona 1. proleterske NOU brigade Dragoljub Božović Zuća narodni heroj.

17. 3. 1943 U širem rejonu s. Glavatičeva jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ, 1. proleterske udarne i 10. hercegovačke NOU brigade napale četničke snage. Posle žestokih borbi, u kojima su pretrpeli velike gubitke, četnici su sutradan u neredu odstupili: crnogorski četnici preko s. G. i D. Zimija ka Nevesinju, radi odbrane grada, a hercegovački ka s. Bijelom Polju, radi sprečavanja prodora ka Mostaru. Poginuli su komandant 2. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Pavle Vukoje Korčagin, narodni heroj, i komandir 1. čete 1. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Obren Šupić, narodni heroj.

19. 3. 1943 Na liniji s. Kovačici - s. Henjkuša, jake italijanske i četničke snage, potpomognute artiljerijom i tenkovima, napale delove 4. proleterske (crnogorske) NOU i 5. crnogorske NOU brigade i prinudile ih na povlačenje u pravcu s. Kljuna i s. Prkovića. Protivnapadom u toku noći 19/20. i sutradan 20. marta, jedinice NOVJ su razbile ove neprijateljske snage i odbacile ih ka Nevesinju, a potom izbile na liniju s. G. Bijenja - s. D. Bijenja - Markova glava - s. Pridvorci - s. Hrušta - Lipovački kuk (k. 1172). Neprijatelj je imao oko 250 mrtvih i ranjenih i 111 zarobljenih, a jedinice NOVJ 18 mrtvih i 57 ranjenih. Zaplenjeno je 8 p. mitraljeza, 23 mitraljeza, 20 minobacača i 100 tovara razne opreme.

20. 3. 1943 U rejonu s. Krupca, s. Vranješine i brda Javorka 4. i 6. bataljon 1. proleterske udarne brigade 1. proleterske udarne divizije NOVJ razbili Stolačku i Bilečku četničku brigadu i 4. bataljon Mostarske četničke brigade i zauzeli š. Ulog (kod Nevesinja).

22. 3. 1943 Nevesinje zauzele jedinice 4. proleterske (crnogorske) NOU i 5. crnogorske NOU brigade posle četvorodnevnih borbi protiv 1. i 2. bataljona 55. puka italijanske divizije -Marke-, 2. bataljona 260. puka italijanske divizije -Murđe- i 1. bataljona 25. pešadijskog puka italijanske divizije -Bergamo- i delova četničke Rogatičke i Sarajevske brigade, koji su se povukli prema s. Blagaju. Neprijatelj je samo 22. marta imao oko 100 mrtvih i više ranjenih, a jedinice NOVJ 12 ranjenih i 7 mrtvih, među kojima je bio bombaš 1. bataljona 5. crnogorske NOU brigade Himzo Salihagić, narodni heroj. Zaplenjeno je 150 pušaka, 800 mina, 35.000 metaka, 6 vagona brašna, 3 vagona makarona, vagon pirinča, po vagon soli, ulja, petroleuma i vina.

22. 3. 1943 Jedinice 10. hercegovačke NOU brigade zauzele s. Donje Zimlje (kod Nevesinja) razbivši prethodno četničku posadu i 3. bataljon 260. pešadijskog puka italijanske divizije -Murđe-. Poginulo je oko 100 i ranjeno mnogo više četnika i italijanskih vojnika, a zaplenjeno je 5 mitraljeza, 1 radio-stanica i 40 tovara ratne opreme. Poginuo je komandant bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Novica Domazet, narodni heroj.

23. 3. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito dao Štabu 3. udarne divizije NOVJ uputstvo da na oslobođenom području Hercegovine učvrsti narodnu vlast, odmori i popuni jedinice, izvrši evakuaciju ratnog plena iz Nevesinja i prikupi podatke o jačini i stanju neprijatelja u hercegovačkim garnizonima.

23. 3. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito pohvalio jedinice 5. crnogorske NOU brigade za pokazanu hrabrost i upornost u borbi protiv neprijatelja kod Prozora, Konjica, Nevesinja i drugih mesta.

26. 3. 1943 Posle dvodnevnih žestokih borbi protiv 4. proleterske NOU (crnogorske) i 5. crnogorske NOU brigade na M. i V. Veležu i kod s. Udrežnja, oko 5 000 četnika, uz podršku italijanske artiljerije, zauzelo Nevesinje. Jedinice NOVJ su imale 90 mrtvih i ranjenih, a četnici 90 mrtvih i 150 ranjenih. Ranjen je i komandant 3. udarne divizije NOVJ Pero Ćetković, narodni heroj, koji je od zadobijenih rana umro 29. marta 1943. godine.

29. 3. 1943 Nevesinje ponovo zauzele jedinice 3. udarne i 9. divizije NOVJ, odbacivši četnike prema s. Blagaju. Poginulo je i ranjeno 50 i zarobljeno 30 četnika, dok su jedinice NOVJ imale 20 ranjenih i 3 mrtva, među kojima je bio i komandir čete u 3. bataljonu 5. crnogorske NOU brigade Vasilije Koprivica, narodni heroj.

30. 3. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito precizirao zadatke i naredio štabovima divizija: da 2. proleterska udarna divizija NOVJ obrazuje južnu grupu, forsira r. Drinu kod s. Broda i napadne Foču; da glavnina 1. proleterske udarne divizije NOVJ, kao severna grupa, pređe r. Drinu u rejonu s. Ustikoline i takođe napadne Foču; da 3. udarna divizija NOVJ, iz Nevesinjskog i Gatačkog polja, razbije četnike i oslobodi Gacko, Avtovac i druga uporišta, a da delovi 10. hercegovačke NOU brigade nastupaju ka Popovom polju; da 7. divizija NOVJ zatvori pravce: Konjic - s. Glavatičevo i s. Trnovo-Kalinovik, a 9. divizija NOVJ pravce: Mostar - Nevesinje - s. Plužine, Prijevorac - Nevesinjsko polje, Rujište-Čehoje i Lokve - s. Kula.

30. 3. 1943 U Dabarskom i Lukovačkom polju (kod Nevesinja) jedinice 5. crnogorske NOU i 10. hercegovačke NOU brigade napale i razbile četničke snage. Poginulo je oko 30, ranjen veći broj i zarobljeno 16 četnika, dok su jedinice NOVJ imale 4 mrtva i 5 ranjenih.

30. 3. 1943 Štab 1. hrvatskog korpusa NOVJ izdao jedinicama direktivu za operaciju u Gackoj dolini.

0. 4. 1943 Kod Stoca rasformiran Južnohercegovački NOP odred, te od njega formiran 6. bataljon i popunjeni 2. i 5. bataljon 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. Topovi su upotrebljeni za formiranje artiljerijskog diviziona 1. proleterske udarne divizije NOVJ.

0. 4. 1943 Po naređenju odseka VŠ NOV i POJ za vojne vlasti u pozadini, formirani Gatačko vojno područje, sa sedištem u Gacku, koje je obuhvatalo komande mesta: Gacko, Avtovac, Kulu Fazlagića i Fojnicu, i Nevesinjsko vojno područje, sa sedištem u Kifinom Selu, koje je obuhvatalo komande mesta: Nevesinje, Kifino Selo i Ulog.

1. 4. 1943 Na pl. Trusini Udarna grupa bataljona (2. i 5. bataljon) 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ prodrla u južnu Hercegovinu kroz položaje delova četničkog Trebinjskog korpusa. U desetodnevnim borbama ona je, sa Južnohercegovačkim NOP odredom, zauzela Ljubinje, napala Stolac, razbila više grupa četničkog Trebinjskog korpusa i prokrstarila niz sela u Dabru i Popovom polju. U borbi protiv četnika na Oblom brdu (pl. Sniježnica) poginuo je komandant Sitničkog bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda Pasto Vreča, narodni heroj.

2. 4. 1943 Jedinice 3. udarne divizije NOVJ, sa 4. proleterskom udarnom brigadom, razbile Gatačku i Golijsku brigadu četničkog Nevesinjskog korpusa i manje delove domobranske 6. pešadijske divizije i zauzele Gacko.

3. 4. 1943 Udarna grupa bataljona (2. i 5. bataljon) 10. hercegovačke NOU brigade i Južnohercegovački NOP odred razbili četničku posadu i zauzeli Ljubinje.

4. 4. 1943 Udarna grupa bataljona (2. i 5. bataljon) 10. hercegovačke NOU brigade i Južnohercegovački NOP odred napali italijansko-četničku posadu u Stocu, prodrli delom snaga u grad i razoružali jednu četničku četu.

5. 4. 1943 Prva dalmatinska udarna brigada i tri bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, bez gubitaka, zauzeli s. Kulu Fazlagić (kod Gacka), gde su razoružali mesni milicijski bataljon i zaplenili oko 200 pušaka i 20.000 metaka.

6. 4. 1943 Pet četničkih brigada Nevesinjskog i Romanijskog korpusa i pukovska borbena grupa -Skoti- italijanske divizije -Mesina-, nastupajući od Blagaja, posle trodnevnih borbi, potisnuli ojačanu 9. udarnu diviziju NOVJ prema Kifinom Selu i zauzeli Nevesinje.

7. 4. 1943 U Gacku održana konferencija predstavnika opštinskih i seoskih NO odbora, na kojoj je obnovljen SNO odbor Gacko.

8. 4. 1943 U rejonu prevoja Kobilja glava (kod Gacka) 1. dalmatinska NOU brigada i glavnina 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ razbile delove četničkog Trebinjskog korpusa i odbacile ih prema Bileći. U borbi je poginuo komandir čete 3. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Hasan Zahirović Laća, narodni heroj.

11. 4. 1943 Deveta udarna divizija NOVJ, ojačana 5. crnogorskom udarnom brigadom 3. udarne divizije NOVJ, protivnapadom odbacila delove četničkog Nevesinjskog i Romanijskog korpusa prema Blagaju i zauzela Nevesinje.

12. 4. 1943 Na prevoju Kobilja glava (kod Gacka) tri bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ protivnapadom razbili četničku Gatačku brigadu, ojačanu bataljonom četničke Nikšićke brigade, četom tenkova i baterijom topova italijanske divizije -Murđe-.

12. 4. 1943 Otočac, poslednje neprijateljsko uporište u Gackoj dolini, posle trodnevne borbe zauzele jedinice 1. hrvatskog korpusa NOVJ. Delovi italijanske divizije -Re-, sa razbijenim ustaško-domobranskim i četničkim jedinicama iz Like, povukli su se u Senj. Italijanske jedinice su imale 56 mrtvih, 69 ranjenih i 49 nestalih vojnika i oficira, dok gubici ustaško-domobranskih i četničkih snaga nisu utvrđeni. Korpus je imao 12 mrtvih i 55 ranjenih.

17. 4. 1943 U s. Planoj (kod Bileće) delovi 3. udarne divizije NOVJ napali tri italijanska bataljona i dve četničke brigade, ojačane artiljerijom i tenkovima. Zbog velike nađmoćnosti neprijatelja i zbog visokih gubitaka napad je, posle dvodnevnih borbi, obustavljen. U borbi je poginuo komandant 1. bataljona 5. crnogorske NOU brigade Đorđe Premović, narodni heroj.

27. 4. 1943 Jedinice italijanskog 6. armijskog korpusa (ostaci razbijene divizije -Murđe-, divizija -Marke- bez jednog puka, po jedan ojačani puk divizija -Mesina- i -Emilija-, te 73. legija crnih košulja divizije -Sasari-), sa četničkim Nevesinjskim, Trebinjskim i Nikšićkim korpusom i tri bataljona domobranske 6. pešadijske divizije, počele napad iz Blagaja, Stoca, s. Meke Grude, prevoja Kobilje glave i Vilusa. U petodnevnim borbama one su potisnule zaštitničke delove 3. udarne divizije NOVJ i 3. dalmatinske NOU brigade i ovladale Dabarskim, Nevesinjskim i Gatačkim poljem.

27. 4. 1943 Dve brigade 3. udarne divizije NOVJ, obuhvatnim napadom preko pl. Babe, odbacile delove četničkog Nevesinjskog korpusa i italijanske divizije -Murđe- prema Bileči.

28. 4. 1943 Pukovska borbena grupa -Skoti- italijanske divizije -Mesina-, četnički Trebinjski korpus i dve brigade Romanijskog korpusa, nastupajući od Blagaja i Stoca zauzeli Nevesinje, iz koga su se povukli zaštitnički delovi 3. dalmatinske NOU brigade.

1. 5. 1943 Italijanska divizija -Murđe-, reorganizovana i ojačana fašističkim legijama divizija -Marke- i -Sasari-, sa delovima četničkog Nevesinjskog i Trebinjskog korpusa odbacila zaštitne delove 3. udarne divizije NOVJ i zauzela Gacko, Avtovac i Kulu Fazlagić.

1. 5. 1943 Delovi 55. puka italijanske divizije -Marke- i četničke Nevesinjske brigade, uz veće gubitke, odbacili zaštitne delove 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ prema Ulogu i zauzeli s. Plužine (kod Nevesinja). U borbi je, pored ostalih, poginuo komandir čete 5. bataljona Vuko Torović, narodni heroj.

6. 5. 1943 Italijansko-četnička borbena grupa -Somavila- (73. legija crnih košulja italijanske divizije -Sasari-, 2. bataljon 260. pešadijskog puka italijanske divizije -Murđe-. Četnička Bilećka i Gatačka brigada, jedna baterija i po jedna četa tenkova i minobacača), nastupajući iz Gacka, posle trodnevnih borbi odbacila 1. dalmatinsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ i zauzela prevoj Čemerno.

15. 5. 1943 Otpočela nemačka operacija -Švarc- (tzv. peta neprijateljska ofanziva ili bitka na Sutjesci). Tom operacijom, koja je trajala mesec dana, neprijatelj je želeo da uništi jedinice Glavne operativne grupe VŠ na uskom brdsko-planinskom prostoru Crne Gore, Sandžaka i Hercegovine, a s njima i vrhovno vojno i političko rukovodstvo NOP-a Jugoslavije. U njoj su učestvovale ove jedinice: četiri nemačke divizije (369, 118, 7. SS -Princ Eugen- i 1. brdska), tri italijanske divizije (-Taurinenze-, -Ferara- i -Venecija-), jedna bugarsko-nemačka divizijska borbena grupa (glavninu joj sačinjavali bugarski 61. i 63. puk), domobranska 4. lovačka brigada, nemački puk -Brandenburg- (za specijalnu upotrebu) i jedan nemački motorizovani pionirski bataljon. Sem ovih snaga, dve nemačke divizije (117. i 373) su se nalazile u rejonu Sarajeva i u dolini r. Neretve, a četiri italijanske divizije (-Emilija-, -Peruđa-, -Murđe- i -Marke-) u primorskom pojasu od Boke kotorske do donjeg toka r. Neretve. Odnos snaga je bio oko 117.000: 19.000 u korist neprijatelja.

20. 5. 1943 VŠ NOV i POJ doneo odluku da se težište operacija iz doline r. Pive, Tare i Lima prenese na severozapad i da se 1. proleterska udarna divizija NOVJ prebaci prema Foči, na front Drinske operativne grupe; da 7. divizija NOVJ na levoj obali r. Čehotine onemogući prodor neprijatelja od s. Boljanića ka s. Gradcu; da 3. udarna divizija NOVJ zatvori pravce Gacko - Pivska župa i Nikšić-Šavnik; da 2. proleterska udarna divizija NOVJ brani srednji tok r. Tare i zatvori pravac Pljevlja - Lever-Tara. Ovim pregrupisavanjem snaga i orijentisanjem 5. udarne divizije NOVJ iz centralne Bosne ka Foči izražena je osnovna ideja VŠ o proboju u istočnu Bosnu.

23. 5. 1943 Kod s. Berušice (blizu Gacka) 7. krajiška udarna brigada i grupa bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ izvršile protivnapad na delove 13. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i pukovske borbene grupe -Anaker-, a potom se povukle na liniju Kućetine - Šejtan kula.

2. 6. 1943 Otpočelo prebacivanje nemačke 118. lovačke divizije s donjeg toka r. Tare na r. Sutjesku i glavnine nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- (koju je na položaju Šavnik-s. Bare smenila italijanska divizija -Ferara-) preko Gacka u susret 118. lovačkoj diviziji, u cilju stezanja obruča i uništenja Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

9. 6. 1943 U međurečju Sutjeske i Hrčavke delovi nemačke 118. lovačke i 7. SS divizije -Princ Eugen- pokušali da ovladaju grebenom, čime bi presekle Glavnu operativnu grupu NOVJ i prekinule svaku vezu između Severne i Južne grupe za proboj. Neprijatelj je u toku dana ovladao s. Suhom, s. D. Barama i Medveđom planinom s juga i s. Krekovima i Milinkladom sa severa. Međutim, delovi 2. dalmatinske, 2. i 4. proleterske, 6. istočnobosanske i 10. hercegovačke NOU brigade su održali uzak pojas grebena između Tisovog brda, Pleća, k. 1349 i Kazana, s jedne, i Milinklade, Ozrena i s. Tjentišta, sa druge strane. Na taj su način izvučeni svi delovi 2. proleterske udarne divizije NOVJ i u toku noći obezbeđen prihvat 7. divizije NOVJ.

10. 6. 1943 Na Vučevu (visoravni pod pl. Maglićem), od nemačke avionske bombe, poginuo komandir čete u Mostarskom bataljonu 10. hercegovačke NOU brigade Rifat Frenjo, narodni heroj.

12. 6. 1943 Delovi nemačke 118. lovačke divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, napadom od Borovna i s. Suhe prema Dragoš-sedlu, pokušali da glavninu 3. udarne divizije NOVJ odbace iz doline Sutjeske na visoravan Vučevo. Protivnapadom 5. crnogorske NOU brigade, Mostarskog bataljona i divizijske prateće čete napad je odbijen, ali je zbog toga ponovno forsiranje Sutjeske odloženo za celu noć.

13. 6. 1943 Na odseku s. Ocrkavlje - s. D. Budanj, probojem 1. proleterske NOU brigade, Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ počela forsiranje r. Bistrice i prelazak preko komunikacije Kalinovik-Foča. Taj prelazak preko reke i druma, pod neprekidnom vatrom sa zemlje i iz vazduha (117 aviopoleta), završen je idućeg dana po podne. Pri proboju neprijateljskog obruča razbijeni su znatni delovi nemačke 369. legionarske divizije i 724. puka nemačke 104. lovačke divizije i jedna tenkovska četa. Gubici Glavne operativne grupe bili su takođe veliki. Među ostalim, poginuli su član AVNOJ-a i PK KPJ za BiH i rukovodilac politodela 10. hercegovačke NOU brigade Boriša Kovačević Šćepan, komandant 7. brigade 7. divizije NOVJ Nikola Maraković Nina, i član politodela 4. proleterske NOU brigade Risto Lekić, a smrtno je ranjen komandant bataljona u 4. proleterskoj NOU brigadi Nenad Rakočevič, narodni heroji.

13. 6. 1943 U rejonu s. Tjentišta r. Sutjesku forsirala glavnina 3. udarne divizije NOVJ (3. proleterska (Sandžačka), 5. crnogorska udarna bez 1. bataljona, 2. bataljon 1, dalmatinske i Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade, ukupno 1.500-1.800 boraca) sa oko 700 teških ranjenika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ. Svi pokušaji ove divizije da u toku dana proširi mostobran ostali su bez uspeha zbog višestruke nadmoćnosti neprijatelja, uprkos obostrano vrlo visokim gubicima. Više nego prepolovljene, jedinice su se sledeća dva dana, po delovima i grupicama, probile prema Zelengori, Sandžaku i Borču, dok su nemačke jedinice poubijale najveći broj ranjenika, bolesnika i sanitetskog osoblja. Poginulo je i jedanaest narodnih heroja: legendarni komandant Sava Kovačević, njegov kurir Veselin Đurović Aga i obaveštajni oficir 3. udarne divizije NOVJ Dušan Bojović, zamenik komandanta 3. proleterske NOU brigade Momčilo Stanojević; politički komesari 2. i 3. bataljona Stevo Baljević i Nikola Lješković, referent saniteta brigade Marko Baletić, komandiri četa Veljko Aleksić i Bajo Prelević, svi iz 5. Crnogorske NOU brigade; komandir čete Mostarskog bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Šefik Obad i pomoćnik političkog komesara čete u 1. proleterskoj NOU brigadi, teški ranjenik, Hamid Baširević.

13. 6. 1943 Po naređenju VŠ NOV i POJ, 10. hercegovačka NOU brigada, posle proboja preko r. Bistrice, odvojila se od Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ i iz s. Mrežice (kod Foče), preko pl. Treskavice, počela proboj u Hercegovinu, da bi tamo oživljavala borbu i razvlačila neprijateljske snage. [S tom brigadom je krenuo i Oblasni komitet KPJ za Hercegovinu. U vezi sa ovim Vrhovni komandant je uputio u rejon Prozora i okružno povereništvo za Prozor i Konjic, sa delom boraca ranijeg Prozorskog bataljona, radi obnove Ramskog NOP odreda.]

14. 6. 1943 U rejonu katuna Lučke i Vrbničke kolibe (na pl. Zelengori) prikupila se glavnina razbijene 3. udarne divizije NOVJ (Štab divizije, 1. dalmatinska NOU brigada bez 2. bataljona, 5. crnogorska NOU brigada bez dva bataljona i 5. bataljon 3. proleterske NOU brigade, divizijska baterija i nekoliko stotina pokretnih ranjenika i tifusara iz Centralne bolnice VŠ NOV i POJ). Divizija je zatim, izvršivši reorganizaciju, nastavila pokret i posle sedam dana na Romaniji ušla u sastav Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ. Ostale jedinice su se probile u dva pravca: glavnina 3. proleterske NOU brigade na Vučevo, a odatle preko Pive i Tare u Sandžak; nekoliko stotina boraca i ranjenika, čiju su većinu sačinjavali Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade i 2. bataljon 1. dalmatinske NOU brigade, preko Maglića u s. Izgore.

19. 6. 1943 U rejonu s. Sjetline glavnina razbijene 3. udarne divizije NOVJ (sem po jednog bataljona 1. dalmatinske i 5. crnogorske NOU brigade) [Odsečeni od glavnine prilikom prelaska pruge, oni su, preko pl. Jahorine, skrenuli prema Hercegovini i priključili se 10. hercegovačkoj NOU brigadi.] prešla prugu Sarajevo-Višegrad i, u toku dana, na Romaniji se priključila Glavnoj operativnoj grupi VŠ NOV i POJ.

28. 6. 1943 Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- opljačkali i spalili s. D. Drežanj (kod Nevesinja) i ubili 36 ljudi, žena i dece.

29. 6. 1943 Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- spalili s. Ljeskovi Dub (kod Nevesinja) i pobili sve zatečeno stanovništvo - 208 ljudi, žena i dece.

0. 7. 1943 U zaseoku Kaluđer-Vodama (s. Kamena, kod Mostara) delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- iznenadili i, u neravnoj borbi, uništili đelimično naoružan odred sastavljen od oko 80 novih boraca. Poginulo je 10 i ranjeno 25 boraca, dok su ostali uglavnom zarobljeni i kasnije streljani, među kojima i komandant toga privremenog odreda inače zamenik komandanta Mostarskog NOP bataljona, Mladen Balorda, narodni heroj.

9. 7. 1943 Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- spalili s. Humčane i četiri kuće u s. Krekavici (kod Nevesinja), a zatečeno stanovništvo pobili.

10. 7. 1943 Doznavši da se u Mostaru, po povratku sa Sutjeske, nalazi Mostarski bataljon, nemačke i ustaške vlasti pohapsile sve muško stanovništvo u mahalama Predhum, Luka i Zahum. Od pola bataljona smeštenog u tom delu grada, nemački vojnici i ustaše, uz pomoć provokatora, otkrili su, i uskoro streljali, samo 7 boraca i 29 aktivista NOP-a, među kojima i sekretara Mesnog komiteta KPJ Ljubu Brešana, narodnog heroja.

12. 7. 1943 U s. Orašju (kod Mostara) delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- streljali 58 ljudi, žena i dece, a zatim spalili selo i leševe.

0. 8. 1943 Noseći za VŠ NOV i POJ važne izveštaje 10. hercegovačke NOU brigade i Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu poginuo u Bišini (kod Nevesinja), u sukobu s nemačkom patrolom, Mujo Ćemalović Cimba, narodni heroj.

2. 8. 1943 Kod s. Ivice (blizu Ljubinja) 10. hercegovačka NOU brigada razbila delove Ljubinjske brigade četničkog Trebinjskog korpusa i zauzela Ljubinje.

9. 8. 1943 U Ljubinju 10. hercegovačka NOU brigada odbila napad oko 400-500 četnika Trebinjskog korpusa i nanela im gubitke od 15 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 5 mrtvih i 7 ranjenih.

9. 8. 1943 Između ž. st. Velje Međe i ž. st. Dvrsnice delovi 10. hercegovačke NOU brigade minirali prugu Mostar-Dubrovnik i uništili teretni voz od 2 lokomotive i 19 vagona razne opreme. Pored ostalog, uništeno je: 2 haubice, 70 konja i 2 vagona artiljerijske municije, kao i pratnja od oko 50 vojnika nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Brigada je imala 5 ranjenih.

17. 8. 1943 U južnoj Hercegovini i susednom primorskom pojasu jake neprijateljske snage (dva bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, pet bataljona italijanskih divizija -Mesina- i -Marke-, jedan bataljon domobranske 6. pešadijske divizije i tri brigade četničkog Trebinjskog korpusa) počele operaciju čišćenja -Gama- u cilju uništenja 10. hercegovačke NOU brigade. Trećeg dana, posle više pokušaja, višestruko nadmoćni neprijatelj je uspeo da u rejonu s. Zvijerine (kod Bileće) okruži 10. brigadu, ali se ona, veštim manevrom, bez gubitaka izvukla prema Gacku.

24. 8. 1943 Kod s. Ravnog (blizu Gacka) 3. bataljon (dalmatinski) 10. hercegovačke NOU brigade, iz zasede, bez vlastitih gubitaka, razbio konjički eskadron izviđačkog bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Poginula su 32, zarobljena su 4 i ranjen je veći broj nemačkih vojnika. Zaplenjeno je 5 puškomitraljeza, 40 pušaka i 5 automata.

28. 8. 1943 U susretnoj borbi kod s. Obija (na putu Nevesinje-Kalinovik) dva bataljona 10. hercegovačke NOU brigade razbili jednu četu 2. bataljona 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Poginulo je 45 i zarobljeno 4 nemačka vojnika, dok se ostatak spasao bekstvom u Ulog i Kalinovik. Zaplenjeno je 5 p. mitraljeza, 30 pušaka i 2 automata. Brigada je imala samo 4 ranjena.

29. 8. 1943 U Kalinovik ušla 10, hercegovačka NOU brigada pošto je istog dana 2 bataljon 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- napustio mesto i povukao se u Mostar.

31. 8. 1943 U s. Kokorini (kod Gacka) 4. bataljon 10. hercegovačke NOU brigade razbio oko 300 četnika Štabne čete i Nevesinjske brigade četničkog Nevesinjskog korpusa. U borbi je poginuo komandant bataljona Danilo Šarenac, narodni heroj.

0. 9. 1943 Odlukom Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu obnovljen Oblasni komitet SKOJ-a za Hercegovinu.

1. 9. 1943 Kod s. Brajčevića i s. Bodežišta (blizu Gacka) 10. hercegovačka NOU brigada razbila konjički eskadron izviđačkog bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, ojačan delovima mesnog milicijskog bataljona i četničke Gatačke brigade. Neprijatelj je imao 13 mrtvih, 9 zarobljenih i veći broj ranjenih. Između ostalog, zaplenjeno je i 45 konja sa opremom.

Hronološki zapisi se učitavaju...

Dokumenti

Izvještaj Velike župe Gacka i Lika od 1 siječnja 1943 god. o sporazumu četnika i ustaško-domobranskih vlasti u Otočcu za borbu protiv jedinica NOV i PO Jugoslavije

Izvještaj zapovjedništva Šeste pješačke divizije u Mostaru od 3 januara 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV kod Posušja i Imotskog

Izveštaj nemačkog poslanika u NDH Zigfrida Kašea od 11. januara 1943. Ministarstvu spoijnih poslova Rajha o ustaško-italijan- skim odnosima i četničko-italijanskoj saradnji u Lici, Dal maciji i Hercegovini

Izvještaj zapovjedništva Oružničkog krila u Bileći od 14 januara 1943 god. o pregledu i smotri četničkih jedinica od strane italijanskog komandanta

Naređenje Komande operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine od 18. januara 1943. komandantu Nevesinjske brigade za napad na snage NOVJ kod s. Riđane

Izvještaj Štaba Treće NOU divizije od 19 januara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama Desete hercegovačke NOU brigade kod Zepča i o situaciji na sektoru divizije

Izveštaj komandanta Nevesinjske brigade od 19. januara 1943. komandantu operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbama protiv jedinica NOVJ kod sela Riđane

Izvještaj Štaba Desete hercegovačke brigade Treće NOU divizije od 21 januara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o upućivanju zarobljenih domobrana iz Zepča

Izvještaj Četrnaeste pješačke pukovnije u Trebinju od 24 januara 1943 god. o napadu partizana na voz kod sela Diklića

Izvještaj zapovjedništva Šeste pješačke divizije u Mostaru od 25 januara 1943 god. o sporazumu sa delegatom četničke Vrhovne komande Dobrosavom Jevđevićem

Izveštaj zamenika komandanta operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine od 25. januara 1943. majoru Zahariju Ostojiću o pobuni četnika u Popovopoljskom bataljonu i situaciji u Trebinjskom korpusu

Naređenje majora Zaharija Ostojića od 27. januara 1943. načelniku Štaba Nevesinjskog korpusa o držanju četnika prema italijanskim trupama

Dnevni izvještaj zapovjedništva otsjeka Posušje - Imotski - Ljubuški za 29 januar 1943 god. o pokretu jedinica NOV prema Imotskom i o borbama oko Posušja

Izveštaj Komande 6. armijskog korpusa od 29. januara 1943. Višoj komandi oružanih snaga Slovenija - Dalmacija o pregovorima četničkog delegata Dobrosava Jevđevića sa ustaško-domobranskim starešinama u Mostaru

Izvještaj Štaba Druge dalmatinske brigade od 30 januara 1943 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama kod Posušja i Rakitna i o dolasku novih neprijateljskih snaga u Posušje

Obavještenje zapovjedništva Šeste pješačke divizije u Mostaru od 30 januara 1943 god. o borbama žandarma i milicionera protiv jedinica NOV kod sela Rakitno

Izvještaj zapovjedništva Šeste oružničke pukovnije u Mostaru od 30 januara 1943 god. o stanju u Hercegovini u drugoj polovini januara

Izvještaj Četrnaeste pješačke pukovnije od 6 februara 1943 god. o novom rasporedu italijanskih i ustaških jedinica i akcijama bataljona Sloboda između Bileće i Trebinja

Izvještaj Zapovjedništva otsjeka Posušje-Imotski-Ljubuški od 7 februara 1943 god. o rasporedu jedinica NOV oko Imotskog

Zapovijest Zapovjedništva otsjeka Posušje-Imotski-Ljubuški od 7 februara 1943 god. za napad na jedinice NOV na liniji Kongora - Studenci

Zapovijest Štaba Druge proleterske divizije od 8 februara 1943 god. za napad na Imotski i Posušje

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 10 februara 1943 god. o stanju na sektoru Posušje-Imotski

Izvještaj Zapovjedništva otsjeka Posušje-Imotski-Ljubuški od 10 februara 1943 god. o zauzimanju Posušja od strane jedinica Narodnooslobodilačke vojske

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 10 februara 1943 god. o borbama jedinica NOV u zapadnoj Hercegovini

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 11 februara 1943 god. o zauzeću Imotskog i Posušja od jedinica Narodnooslobodilačke vojske

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 11 februara 1943 god. o oslobođenju Posušja i Imotskog od strane jedinica Narodnooslobodilačke vojske

Izvještaj Zapovjedništva otsjeka Ljubuški-Posušje-Imotski od 11 februara 1943 god. o nemogućnosti izvršenja protivnapada na Posušje zbog slabog morala i dezorganizacije jedinica

Izvještaj Štaba Druge proleterske divizije od 14 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o rezultatu borbi kod Posušja i Imotskog

Zapovijest Štaba Devete dalmatinske NOU divizije od 14 februara 1943 god. potčinjenim jedinicama za zatvaranje pravaca Mostar-Široki Brijeg-Posušje-Imotski; Ljubuški-Stražnica- Grude-Bobanova Draga-Imotski

Dnevni izvještaj Komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 15 februara 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV i rasporedu ustaško-domobranskih snaga zapadno od Mostara

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 15 februara 1943 god. o situaciji u Hercegovini

Izveštaj komandanta sreza trebinjskog od 16. februara 1943. komandantu Zetskog četničkog odreda o zauzimanju Drežnice, Rame i Prozora od strane NOVJ s predlogom za uništenje simpatizera NOP-a na teritoriji sreza

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 17 februara 1943 god. o situaciji u Hercegovini

Naređenje Draže Mihailovića od 17. februara 1943. komandantu Zetskog četničkog odreda za prikupljanje jedinica i pokret u pravcu Mostara radi borbe protiv NOVJ u dolini Neretve

Naređenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 18 februara 1943 god. za odbranu Mostara

Obavještenje Glavnog ustaškog stana od 18 februara 1943 god. o zauzeću Posušja i Imotskog od strane jedinica Narodnooslobodilačke vojske

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 18 februara 1943 god. o situaciji u Hercegovini

Obavještenje njemačkog Štaba za vezu pri Višoj komandi oružani h snaga Slovenija-Dalmacija od 19 februara 1943 god. o bombardovanju položaja jedinica NOV sjeverno i zapadno od Mostara

Proglas Italijanske komande u Mostaru od 19 februara 1943 god. o zabrani kretanja i strijeljanju talaca

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 19 februara 1943 god. o stanju u Hercegovini

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 19 februara 1943 god. o evakuaciji novca i hrane iz Mostara

Obavještenje italijanskog oficira za vezu pri Komandi njemačkih trupa u Hrvatskoj od 20 februara 1943 god. o pokretu 718 njemačke divizije u pravcu Mostara

Izvještaj Zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 20 februara 1943 god. o koncentraciji jedinica NOV između Bradine i Drežnice i situaciji u Hercegovini

Zapovest komandanta operacija hercegovačkih četnika od 20. februara 1943. komandantima Mostarske i Nevesinjske brigade za sprečavanje prodora jedinica 2. proleterske brigade na liniji Bijela—Ravni

Izvještaj Komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 21 februara 1943 god. o pripremama za napad na jedinice NOV sa pravca Mostara prema ušću Drežanke, Jablanici i Konjicu

Dnevni izvještaj Komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 21 februara 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Izvještaj ustaškog stožernika iz Mostara od 21 februara 1943 god. o paničnoj situaciji u Mostaru

Dopis njemačkog Štaba za vezu pri Višoj komandi oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 22 februara 1943 god. o naređenju Vrhovnog komandanta za Jugoistok da 718 Njemačka divizija nastupa u pravcu Mostara

Zapovest komandanta operacija hercegovačkih četnika od 22. februara 1943. komandantima Nevesinjske i Kombinovane brigade za zauzimanje i posedanje položaja Planinica—Bukovi breg—Grabovčići—Dolovi

Izvještaj Štaba Treće NOU divizije od 24 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama Desete hercegovačke brigade kod Bijele, Turije i na padinama Ljubine Planine

Naređenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 24 februara 1943 god. da se onemogući Nijemcima ulazak u Mostar

Izveštaj Više komande oružanih snaga Slovenija - Dalmacija od 24. februara 1943. Vrhovnoj komandi o preduzetim merama da se nemačkim jedinicama onemogući ulazak u Mostar i o neophodnosti da se u borbama protiv jedinica NOVJ upotrebe četničke formacije

Izvještaj Štaba Devete dalmatinske NOU divizije od 25 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama na sektoru Imotski-Ljubuški-Mostar

Dnevni izvještaj Komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 25 februara 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Obavještenje njemačkog Štaba za vezu pri Višoj komandi oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 25 februara 1943 god. o namjeri Nijemaca da posjednu rudnik boksita kod Mostara

Izvještaj Štaba Devete dalmatinske NOU divizije od 26 februara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama Treće i Četvrte dalmatinske brigade kod Imotskog i Ljubuškog i podaci o neprijateljskim posadama na teritoriji Hercegovine i Dalmacije

Zapovest komandanta srednje kolone od 26. februara 1943. komandantima Nevesinjske i Kombinovane brigade za napad na jedinice 2. proleterske divizije kod Drežnice

Pregled rasporeda jedinica Šeste pješačke divizije početkom februara 1943 god. na teritoriji Hercegovine

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 1 marta 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Obavještenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 3 marta 1943 god. o pravcima nastupanja njemačke 717 i 718 divizije i naređenje da se Nijemcima onemogući ulazak u Mostar

Naređenje vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 5 marta 1943 god. Štabu Prve proleterske divizije da obrazuje opštu zaštitnicu Glavne operativne grupe pri forsiranju Neretve i prodoru u Hercegovinu

Izvještaj štaba Treće dalmatinske brigade od 5 marta 1943 god. štabu Devete dalmatinske NOU divizije o situaciji na sektoru Široki Brijeg-Imotski-Posušje

Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ druga Tita od 5. ožujka 1943. Štabu Prve proleterske divizije da obrazuje opću zaštitnicu Glavne operativne grupe pri forsiranju Neretve i prodoru u Hercegovinu

Naređenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 7 marta 1943 god. da se spriječi ulazak njemačkih jedinica u mostarski rudarski bazen

Naređenje komandanta Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića 7. marta 1943. izaslaniku Vrhovne komande za pregrupisava-nje hercegovčkih četnika i Zetskog četničkog odreda i napad na jedinice NOVJ u dolini Neretve

Obavještenje komandanta Jugoistoka od 8 marta 1943 god. o izdatom naređenju komandantu njemačkih trupa u Hrvatskoj da okupira rudnike boksita kod Mostara

Obavještenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 8 marta 1943 god. da njemačke trupe ne mogu preći liniju Imotski-Posušje-Kunić-Miradovica

Izvještaj štaba Treće NOU divizije od 9 marta 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o četničkim jedinicama kod Konjica, njihovom moralu i o situaciji u Hercegovini

Izvještaj štaba Desete hercegovačke brigade Treće NOU divizije od 10 marta 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama kod Bitovnje i Ostrošca

Izvještaj Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 10 marta 1943 god. o pregovorima vođenim u Mostaru između generala Robottia i generala Lütersa o pitanju posjedanja rudokopne zone od strane njemačkih jedinica

Zapovest za nastupni marš SS-dobrovoljačke divizije Princ Eugen od 13. marta 1943. potčinjenim jedinicama u cilju obezbeđenja boksitnih rudnika u rejonu Mostara

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 14 marta 1943 god. o prodoru jedinica NOV u Hercegovinu, izbijanju njemačkih divizija u dolinu Neretve i koncentraciji četnika sjeverno od Nevesinja

Naređenje komandanta Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića od 15. marta 1943. komandantu operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine za posedanje položaja Ruda Lastva — Osobac — Dolovi — Bijela radi sprečavanja prodora jedinica 2. proleterske i 3. NOU divizije na Kalinoviku i Nevesinju

Zapovest SS-divizije Princ Eugen od 16. marta 1943. potčinjenim plikovima za nosedanje i odbranu područja boksitnih rudnika kod Mostara

Izvještaj štaba Desete hercegovačke NOU brigade od 17 marta 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama protiv italijanskih i četničkih jedinica kod Bahtijevice, Donj e g Zimlja i Prijevorca

Naređenje komandanta Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića od 17. marta 1943. komandantu Zetskog četničkog odreda da spreči bežanje razbijenih i demoralisanih četnika i organizuje odbranu Nevesinja

Naređenje zamenika načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ od 18 marta 1943 god. Štabu Treće NOU divizije da ofanzivno dejstvuje glavninom snaga u pravcu Nevesinjskog Polja, a pomoćnim snagama u pravcu Dabarskog i Popovog Polja

Obavještenje njemačkog štaba za vezu pri Višoj komandi oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 18 marta 1943 god. o potrebi izvođenja operacija duž doline Neretve i o obrazovanju jednog kontumacionog logora u Mostaru

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armiskog korpusa od 18 marta 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Naređenje komandanta Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića od 18. marta 1943. komandantu operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine da prikupi jedinice i organizuje odbranu Nevesinja

Izvestaj majora Borivoja Radulovića od 18. marta 1943. koman dantu Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića o rasulu, bežanju i pljački četničkih jedinica na području Nevesinja

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 19 marta 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 20 marta 1943 god. o razbijanju četnika i Italijana kod Nevesinja od strane jedinica NOV

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 20 marta 1943 god. o demoralizaciji četnika i zahtjev da SS divizija Prinz Eugen potpomogne italijansko-četničke jedinice u borbama protiv jedinica NOV na sektoru Nevesinja

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 20 marta 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 20 marta 1943 god. o zahtjevu Dobrosava Jevdevića da Nijemci pruže četnicima pomoć u borbama protiv jedinica NOV na području Nevesinja

Izvestaj komandanta operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine od 20. marta 1943. komandantu Istaknutog dela Štaba Draže Mihailovića o borbama protiv jedinica 3. NOU divizije na pravcu Nevesinje — Kljuni

Izveštaj Komande Šestog armijskog korpusa od 20. marta 1943. Komandi »Superslode« o razbijanju četnika i italijanskih trupa kod Nevesinja od strane NOVJ

Naređenje Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 21 marta 1943 god. komandi Šestog armijskog korpusa da od SS divizije Prinz Eugen zatraži učešće u borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 21 marta 1943 god. o napadu jedinica NOV na italijansko-četničke jedinice kod Zastolja, Nevesinja, Razdolja i Krekova

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 21 marta 1943 god. o borbama u Hercegovini

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 21 marta 1943 god. o gubicima italijanske kolone Scotti, u borbama protiv jedinica NOV na području Nevesinja

Izvještaj zapovjedništva Šeste pješačke divizije od 21 marta 1943 god. o stanju u Nevesinju

Izvještaj štaba Treće NOU divizije od 22 marta 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o oslobođenju Nevesinja i razbijanju četnika kod sela Zimlja

Razgovor vođen 22 marta 1943 god. između načelnika štaba Superslode i komandanta Šestog armijskog korpusa o organizovanju operacija protiv jedinica NOV na lijevoj obali Neretve, o razbijanju italijanske kolone Scotti i o ponovnom zahtjevu da Nijemci uzmu učešća u daljim borbama protiv jedinica NOV u Hercegovini

Izvještaj Više komande oružanih snaga Slovenija-Dalmacija od 22 marta 1943 god. o situaciji u Hercegovini i molba da Nijemci učestvuju u operacijama na lijevoj obali Neretve

Izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 22 marta 1943 god. o nepristajanju SS divizije Prinz Eugen da učestvuje u operacijama protiv jedinica NOV na području Nevesinja, i molba da se pojačaju trupe Šestog armijskog korpusa

Dnevni izvještaj komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 22 marta 1943 god. o prodiranju jedinica NOV u Hercegovini i povlačenju italijansko-četničkih jedinica

Izvještaj zapovjedništva oružničkog krila Mostar od 22 marta 1943 god. o borbama protiv jedinica NOV oko Konjica i Ivan Sedla

Izvještaj posadnog zapovjedništva Gacko od 22 marta 1943 god. o rasporedu ustaško-domobranskih i četničkih jedinica za odbranu Gacka

Molimo sačekajte, dokumenti se učitavaju...

Fotografije

Povezane odrednice

Bitka na Neretvi ★ Imotski ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ Nevesinjski korpus JVuO ★ Viša komanda oružanih snaga Slovenije-Dalmacije ★ 2. proleterska divizija NOVJ ★ Petar Baćović ★ 9. dalmatinska divizija NOVJ ★ Pljačka u ratu ★ Trebinjski korpus JVuO ★ 7. SS divizija Prinz Eugen ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ 1. dalmatinska proleterska udarna brigada ★ 7. banijska divizija NOVJ ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Borbe u Dalmaciji 1943. ★ Konjic ★ Borbe u Crnoj Gori 1943. ★ Mobilizacija u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. ★ 32. pešadijska divizija Marche ★ 5. ustaška brigada ★ Gatačka četnička brigada ★ Zetski četnički odred ★ 154. pešadijska divizija Murge ★ Trebinje ★ Hrvatsko domobranstvo ★ Vilus ★ 2. proleterska udarna brigada ★ Gacko ★ Nemački zločini u Jugoslaviji ★ Operacija Schwarz ★ Bitka za Konjic 1943. ★ 29. hercegovačka divizija NOVJ ★ Nevesinje ★ 3. udarna divizija NOVJ ★ Politički komesari u NOR-u ★ 6. italijanski armijski korpus ★ Bitka na Sutjesci ★ Bileća ★ SKOJ ★ 2. dalmatinska proleterska udarna brigada ★ Borbe u Hrvatskoj 1943. ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Bilećka četnička brigada ★ Ljubinje ★ Mostar ★ 5. proterska (crnogorska) udarna brigada ★ Dragoljub Draža Mihailović ★ Glavatičevo ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★ Dubrovnik ★ Prozor ★ Bitka za Prozor 1943. ★ 718. pešadijska divizija ★ 1. proleterska divizija NOVJ ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ 18. pešadijska divizija Messina ★ Nikšić ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Stolac ★ Kalinovik ★ Operacija Weiss ★ Josip Broz Tito ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada ★ Dobrosav Jevđević ★ Južnohercegovački partizanski odred ★ 10. hercegovačka udarna brigada ★ Glavna operativna grupa NOVJ ★ Posušje ★ Drežnica ★ Ranjenici u ratu ★ Vrhovni štab NOVJ ★ 6. pješačka divizija (NDH) ★