Bugarska u drugom svetskom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 798 hronoloških zapisa, 282 dokumenata i 26 fotografija.

Događaji

17. 1. 1941 Sovjetska vlada upozorila nemačku vladu da SSSR smatra istočni deo Balkana (Bugarsku i crnomorske moreuze) zonom svoje bezbednosti i da ne može ostati neaktivna u događajima na tom prostoru.

18. 1. 1941 Vlada Kraljevine Grčke saopštila vladi V. Britanije svoju odluku da britanske trupe primi tek pošto nemačke jedinice uđu u Bugarsku.

20. 1. 1941 U Berthtesgadenu (u Nemačkoj) vođa Trećeg Rajha Adolf Hitler, na sastanku sa predsednikom vlade Kraljevine Italije Benitom Musolinijem, saopštio odluku da pojača nemačke snage u Rumuniji, uđe u Bugarsku i napadne Grčku.

17. 2. 1941 U Ankari potpisan pakt o nenapadanju između Carevine Bugarske i Republike Turske.

0. 3. 1941 Vlada Carevine Bugarske pristupila Trojnom paktu, pošto je tajnim sporazumom već dozvolila da nemačke trupe uđu u zemlju.

1. 3. 1941 Otpočeo ulazak nemačkih trupa (12. armije i 8. vazduhoplovnog korpusa) u Bugarsku.

2. 3. 1941 Vlada SSSR-a izjavila bugarskoj vladi da ulazak nemačkih trupa u Bugarsku smatra proširenjem rata.

3. 3. 1941 Vlada V. Britanije i izbegličke vlade Poljske, Belgije i Holandije prekinule diplomatske odnose s vladom Bugarske.

22. 3. 1941 Predsednik vlade V. Britanije Vinston Čerčil uputio predsedniku vlade Kraljevine Jugoslavije Dragiši Cvetkoviću poruku u kojoj ističe da će Jugoslavija neminovno propasti ako pođe putem Rumunije i Bugarske.

27. 3. 1941 U Berlinu, u nemačkoj Vrhovnoj komandi oružane sile, održano savetovanje o situaciji u Jugoslaviji, na kome je vođa Trećeg Rajha Adolf Hitler saopštio svoju odluku da što pre napadne Jugoslaviju i razbije je i vojnički i kao državu. Udar je trebalo izvršiti s nemilosrdnom žestinom i munjevitom brzinom. Avijacija je, pored ostalog, imala zadatak da razori Beograd. Vojnu pomoć tražiti od vlada Italije, Mađarske i Bugarske, kojima staviti u izgled pripajanje pojedinih delova Jugoslavije, dok bi glavni zadatak Rumunije bio zaštita od eventualne intervencije SSSR-a. Zbog napada na Jugoslaviju, napad na SSSR odložio bi se za četiri nedelje.

30. 3. 1941 Nemačka Vrhovna komanda oružane sile izdala direktivu o izvršenju strategijskog razvoja za napad na Jugoslaviju (-Poduhvat 25-) i dopunsko uputstvo o napadu na Grčku (-Marita-), Predviđena je koncentrična operacija sa prostora Celovec-Grac i iz okoline Nove Kanjiže (2. armija) i sa prostora oko Sofije (12. armija) opštim pravcem ka Beogradu. Određeni su opšti zadaci italijanskih, rumunskih, bugarskih i mađarskih snaga.

0. 4. 1941 U Kumanovu, po direktivi MK KPJ za Kumanovo, građani bojkotovali doček bugarskih trupa. Tom dočeku prisustvovala samo grupa probugarskih elemenata.

0. 4. 1941 Nemački okupator podelio oblast Kosova i Metohije na tri dela: najveći deo priključio tzv. Velikoj Albaniji (pod okupacijom Italije); srezovi kosovsko-mitrovački. vučitrnski i podujevski [Pre rata se kosovsko-mitrovački srez zvao zvečanskim, a podujevski srez se zvao lapskim.] pripali Nedićevoj Srbiji (nedićevci su došli u Kos. Mitrovicu i Vučitrn tek. marta 1942. godine, a dotle je bila šiptarska kvislinška vlast; posle dolaska nedićevaca Šiptari su takođe imali učešća u kvislinškoj vlasti), a deo gnjilanskog i uroševačkog sreza i Kačanik okupirale bugarske okupacione vlasti.

6. 4. 1941 U 5,20 časova nemački 40. motorizovani korpus, podržan avijacijom iz Bugarske otpočeo dejstvo na pravcima: Kriva Palanka - Kumanovo, Džumaja - Carevo Selo - Kočane i Petrič - Novo Selo - Strumica. Ove pravce su zatvarale snage jugoslovenske 3. armijske oblasti, koje još nisu bile završile koncentraciju.

8. 4. 1941 Otpočeo napad nemačke 1. oklopne grupe (11. oklopne, 294. pešadijske i 4. brdske divizije) sa bugarske teritorije ka Pirotu i Nišu. Posle borbi nemačke snage su zauzele Pirot i utvrđene granične položaje istočno i severoistočno od Pirota, okružujući znatne delove Topličke divizije.

12. 4. 1941 Nemačka Vrhovna komanda oružane sile objavila Hitlerove privremene smernice za podelu Jugoslavije: u prvom redu treba obezbediti nemačke imperijalističke, vojnostrategijske i ekonomske interese; zadovoljiti imperijalističke težnje Italije i pretenzije Mađarske i Bugarske, kao nagradu za njihovo učešće u agresiji; u cilju unutrašnjeg razbijanja Jugoslavije obrazovati NDH.

15. 4. 1941 Vlada Carevine Bugarske prekinula diplomatske odnose sa Kraljevinom Jugoslavijom.

19. 4. 1941 Bugarske okupacione trupe ušle u Makedoniju.

19. 4. 1941 Po odobrenju nemačke vrhovne komande, bugarske trupe otpočele okupaciju i aneksiju Makedonije (sem srezova: Tetovo, Gostivar, Kičevo, Debar i Struga, koje je okupirala Italija i priključila -Velikoj Albaniji-).

21. 4. 1941 U Beču ministri inostranih poslova Nemačke i Italije otpočeli dvodnevni sastanak, na kome su, na osnovu Hitlerovih direktiva, definitivno utvrdili rasparčavanje Jugoslavije. Jugoslovensku državnu teritoriju su podelili demarkacionom linijom na dva osnovna dela: nemačko i italijansko interesno područje, s tim što su izvesne teritorije prepustili svojim satelitima Mađarskoj i Bugarskoj. Demarkaciona linija se, uglavnom, posle manjih izmena, protezala linijom Vrh - Lične - Ježica - Litija - Cerklje - Samobor - Petrinja - Glina - Bos. Novi - Sanski Most - Mrkonjić-Grad - D. Vakuf - juž. od Sarajeva - Ustiprača - Priboj - juž. od Novog Pazara - Orlova čuka - Šar-planina - ist. od Kičeva - Ohridsko jezero - Prespansko jezero.

0. 5. 1941 U Kavadarcima oko 450 radnika duvanske stanice demonstriralo pred okupatorskom bugarskom opštinom, žahtevajući veće dnevnice i prestanak šikaniranja i otpuštanja sa posla progresivnih radnika. Za rasturanje demonstranata upotrebljena je i vojska.

0. 5. 1941 MK KPJ za Strumicu organizovao masovnu demonstraciju u gradu protiv okupatora i njegove denacionalizatorske politike, na kojoj je došlo do oštrih sukoba sa bugarskom policijom.

9. 5. 1941 Vlada SSSR-a otkazala boravak diplomatskim predstavnicima fašističke vlade Bugarske u Moskvi.

0. 6. 1941 U proglasu povodom napada Nemačke na SSSR Šatorov ne poziva makedonski narod na oružanu borbu, već samo na -solidarnost- i -simpatije- prema sovjetskom narodu, završavajući ga parolom -da živi slobodna sovjetska Makedonija-. Proglas je izdao sa potpisom -Pokrajiski komitet Radničke partije Makedonije-, čime je samovlasno izmenio naziv PK KPJ za Makedoniju, jer je nastojao da KPJ u Makedoniji bude sastavni deo Bugarske radničke partije. Proglas nije prihvaćen od članova KPJ.

0. 7. 1941 Formirana bugarska 5. armija (sa štabom u Skoplju). U njen sastav su ušli 14. i 15. pešadijska divizija, 1. konjička brigada, prištapske jedinice i dva radna bataljona.

2. 8. 1941 MK KPJ za Bitolj organizovao u gradu ilindenske demonstracije u kojima su članovi KPJ izbacivali parolu -Da živi slobodna Makedonija-, koju je masa u povorci prihvatala. Time je onemogućeno da bugarski okupator iskoristi praznik makedonskog naroda za svoje ciljeve.

2. 8. 1941 Na bugarsko-italijanskoj demarkacionoj liniji karabinijeri uhapsili članove MK KPJ za Tetovo koji su se vraćali iz Skoplja. Zbog toga je došlo do vrlo teške situacije u partijskoj organizaciji u Tetovu.

0. 9. 1941 Skojevska organizacija Druge muške gimnazije u Skoplju organizovala štrajk učenika svih gimnazija u Skoplju protiv školskih taksa, nošenja uniformi, terora školskih vlasti i dr., zbog čega je došlo i do sukoba sa bugarskom policijom.

6. 9. 1941 Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito uputio Centralnom komitetu BRP(k) pismo u kome ga kritikuje zbog pripajanja partijske organizacije u Makedoniji Bugarskoj radničkoj partiji (komunista) bez saglasnosti CK KPJ i zbog podrške koju pruža Metodiju Šatarovu Šarlu, podvlačeći da je CK BRP(k) -do izvesnog stepena odgovoran- za stanje u partijskoj organizaciji Makedonije.

15. 9. 1941 U Sarajevu održan sastanak PK KPJ za BiH na kome su razmatrani vojno-politička situacija u zemlji, propagandni rad Partije i pomoć partizanskim odredima od strane partijskih organizacija u gradovima. U zaključcima PK je ukazano na promenu vojno-političke situacije u zemlji: zbog ustanka, nemački okupator nije u stanju da svojim snagama održi okupaciju, pa je prinuđen da jače angažuje italijanske i bugarske snage. Dalje je ukazano na greške u Bos. krajini u pogledu isticanja revolucionarnih ciljeva i stvaranja revolucionarne vojske. Postavljeni su zadaci da se uspostave i učvrste partijske organizacije u svim mestima Bosne i Hercegovine, a u gradovima formiraju odbori NO fonda i sanitetski odbori: da se vrše ekonomske akcije i formiraju udarni odredi.

16. 9. 1941 Grupa ilegalaca (diverzantska grupa) iz Prilepa izašla na pl. Babunu da ispita na koji se način može minirati Bogomilski tunel. Bugarska straža je otkrila grupu. Prilikom puškaranja je ubijen jedan bugarski vojnik.

22. 9. 1941 Bugarski ministar unutrašnjih poslova izdao posebnu naredbu o prijavljivanju vlastima sumnjivih lica.

0. 10. 1941 CK BRP(k) uputio odgovor Centralnom komitetu KPJ u kome obrazlaže: svoj stav prema partijskoj organizaciji u Makedoniji i zaostajanje otpora u Bugarskoj.

0. 10. 1941 CK BRP(k) u svom odgovoru na pismo CK KPJ od 6. septembra 1941. iznosi mišljenje da ne postoje uslovi za oružanu borbu u Bugarskoj, pa prema tome ni u Makedoniji pod bugarskom okupacijom.

0. 10. 1941 U Bitolju, u jeku priprema za formiranje NOP odreda bugarska policija uhapsila veći broj članova KPJ i pristalica NOP-a.

5. 10. 1941 U Prilepu sekretar PK KPJ za Makedoniju Lazar Koliševski održao sastanak sa sekretarom MK KPJ za Prilep, na kome jfe utvrđen plan napada na bugarsku policijsku stanicu i zatvor u Prilepu, a kao dan napada određen 11. oktobar.

6. 10. 1941 Komandant bugarske 5. armije izdao uputstvo o načinu borbe protiv partizanskih jedinica i pristalica NOP-a, u kome, pored ostalog, stoji da Ženevsku konvenciju ne treba primenjivati na zarobljene partizane.

12. 10. 1941 U Prilepu bugarska policija uhapsila preko 900 građana, kao represaliju zbog napada Prilepskog NOP odreda. Posle maltretiranja i saslušavanja izdvojeni su članovi KPJ i SKOJ-a i prebačeni u Bitolj, a kasnije izvedeni na sud.

14. 10. 1941 Kod s. Belanovca (blizu Kumanova) bugarska policija razbila grupu (četu) -Karadag- Kumanovskog NOP odreda. U borbi su, između ostalih, poginuli narodni heroji: Borko Menkov, komandant, Pero Georgiev Čičo, politički komesar i Bajram Šaban, borac te grupe.

17. 10. 1941 U borbi kod s. Malotina (blizu Kumanova) bugarska policija razbila Kozjačku grupu (četu) Kumanovskog NOP odreda.

0. 11. 1941 Kod Bel-Bunara (blizu Skoplja) bugarska policija otkrila Skopski NOP odred kada se ovaj prebacivao sa Skopske Crne gore preko Vardara za Vodno. Zbog nemogućnosti da uspostavi vezu sa MK KPJ za Skoplje i zbog svoje kolebljivosti, Štab odreda je odlučio da se ovaj odred privremeno rasformira. Međutim, većina boraca je bugarska policija pohvatala u Skoplju i okolini. Odred je na taj način rasturen.

1. 11. 1941 Iz Bugarske stigao u Srbiju jedan bugarski bataljon za pojačanje osiguranja železničke pruge i razmestio se na ž. st. od Niša ka Vranju.

6. 11. 1941 Bugarska policija uhapsila sekretara PK KPJ za Makedoniju Lazara Koliševskog. Rukovođenje Pokrajinskim komitetom preuzeo Bane Andreev.

7. 11. 1941 U s. Sićevu i na ž. st. Sv. Petka (na pruzi Niš-Pirot) Nišavski (Svrljiški) NOP odred napao na Sićevački četnički odred Koste Pećanca i na bugarsku posadu, razoružao ih, zarobivši oko 80 četnika i odeljenje bugarskih vojnika, i oštetio električnu centralu.

8. 11. 1941 Prilepski NOP odred razoružao nekoliko bugarskih policajaca i predstavnika okupatorske vlasti i održao miting u s. Careviću (kod Prilepa).

12. 11. 1941 U Niš stigao prvi bugarski etapni puk.

17. 11. 1941 Delovi Nišavskog (Svrljiškog) NOP odreda izvršili neuspeo napad na bugarsku stražu u manastiru Svetoj Petki (kod Niša).

25. 11. 1941 U Berlinu održana konferencija predstavnika vlada Nemačke, Japana, Italije, Mađarske, Španije, Finske, Rumunije, Bugarske, Danske, Slovačke, NDH, Mandžuka i okupiranog dela Kine (kvislinške vlade Van Čin Veja) na kojoj je Antikominterna-pakt produžen za još pet godina.

27. 11. 1941 Delovi bugarskog 2. motorizovanog puka i nemačke 717. pešadijske divizije napali Kukavički NOP odred kod s. Vučja (blizu Leskovca) i prisilili ga na povlačenje. Odred se posle tri dana ponovo vratio u Vučje.

0. 12. 1941 Skopski vojni preki sud bugarske 5. armije izrekao u Skoplju i Bitolju 3 smrtne i 20 vremenskih kazni do 12 godina strogog zatvora uhapšenim pripadnicima NOP-a

0. 12. 1941 U sporazumu sa četničkim komandantom, jedna četa Topličkog NOP odreda ilegalno ušla u Prokuplje gde je ostala do dolaska bugarskih okupatorskih vojnika, 9,. januara 1942. godine.

0. 12. 1941 Iz Bugarske stigle nove jedinice da pojačaju osiguranje železničkih pruga Niš-Sofija i Niš-Leskovac-Skoplje. One su se razmestile ovako: 2. streljački puk: Niš (I. bataljon i 1. baterija). Leskovac (2, bataljon), Bela Palanka (3. bataljon); 1. bataljon 9. etapnog puka: Pirot, Bela Palanka, Sv, Petka, Niška Banja; bataljon 6. etapnog puka: Belotince, Doljevac, Pečenjevce-Grdelica (u svim tim mestima po jedna četa).

12. 12. 1941 Vlade Bugarske, Slovačke i NDH objavile rat SAD i V. Britaniji.

20. 12. 1941 Obavešteni o zemunici u s. Dobroj Vodi (kod Vranja) gde su se sklonili borci Vranjskog NOP odreda, bugarski vojnici su ih opkolili i posle žestoke borbe većim delom uništili. U borbi je, pored ostalih, poginuo organizator ustanka u vranjskom kraju Sima Pogačarević, narodni heroj.

24. 12. 1941 Nemačka Vrhovna komanda ponudila bugarskom Ministarstvu rata da bugarska armija okupira deo teritorije Srbije. (To je odmah prihvaćeno.)

27. 12. 1941 U Sofiji završeni pregovori između nemačkog komandanta oružanih snaga za Jugoistok generala Kuncea i bugarskog Ministarstva rata, na kojima je postignut sporazum da bugarski 1. korpus okupira jugoistočni deo Srbije.

0. 1. 1942 Biro PK KPJ za Makedoniju, pod uticajem pisma CK BRP(k) od 15. januara, uputio direktivno pismo svim partijskim organizacijama u Makedoniji: da se nekompromitovani komunisti odazovu mobilizaciji u bugarsku vojsku, što je bilo oprečno direktivi CK KPJ o oružanoj borbi.

0. 1. 1942 Na pl. Pasjači Štab Topličkog NOP odreda doneo odluku da otpusti jedan broj boraca a ostatak svog odreda podeli u grupe. Takva odluka je rezultirala iz pogrešnog tumačenja pisma CK KPJ od 14. decembra 1941, u kome se kaže da partizanske jedinice treba da budu male čete od oko 50 boraca, lako pokretljive, koje će napadati neprijatelja na najosetljivijim mestima, kao i iz pogrešnog shvatanja da prema bugarskoj okupatorskoj vojsci treba voditi miroljubivu politiku. Na intervenciju Okružnog komiteta KPJ za Niš, veći broj boraca je ubrzo vraćen u Toplički NOP odred.

0. 1. 1942 Kod s. Berilja (blizu Prokuplja) Pasjačka četa Topličkog NOP odreda zarobila i razo ružala 14 bugarskih vojnika.

0. 1. 1942 Po dolasku bugarskog 1. okupacionog korpusa nemačka 717. divizija se sa prostorije Leskovac, Kruševac, Jagodina (sada: Svetozarevo), Zaječar pomerila na zapad i izvršila smenu nemačke 113. divizije u dolini zapadne Morave.

1. 1. 1942 Prvi bugarski okupacioni korpus otpočeo smenu nemačke 717. pešadijske divizije u jugoistočnoj Srbiji.

4. 1. 1942 U blizini Vladičinog Hana, od bugarske zasede ubijen kandidat za člana CK KPJ Jordan Nikolov Orce, narodni heroj, koji je, po direktivi CK KPJ, upućen za Makedoniju da radi na organizovanju ustanka.

11. 1. 1942 U Strumici bugarska policija uhapsila 16 članova KPJ, među kojima i nekoliko članova MK, kao i neke simpatizere NOP-a, čime je tamošnjoj partijskoj organizaciji zadat ozbiljan udarac.

20. 1. 1942 Bugarski 1. okupacioni korpus (6, 17. i 21. divizija) završio okupiranje teritorije Srbije ograničene sa severa linijom s. Rgotina - s. Zlot - s. Despotovac - s. Jasenovo - s. Mileševo, sa zapada linijom Kragujevac - Kraljevo (isključeno) - Kosovska Mitrovica, sa juga linijom s. Babin Most s. Velja Glava i sa istoka ranijom demarkacionom linijom između Srbije i Bugarske. [Prema Bečkom sporazumu između Nemačke i Italije od 20. aprila 1941. Bugarska je okupirala jugoistočni deo Srbije - vranjski i npirotski okrug (tadačnji caribrodski, nišavski, lužnički, bosiljgradski, masurički, poljanički, preševski i pčinjski srez i delobvew belopalanačkog i vlasotinačkog sreza), teritoriju severozapadno od Zaječara (između Timoka i državne granice) i manje područje Kosmeta (deo uroševačkog i gnjilanskog sreza).]

27. 1. 1942 Član Politbiroa CK KPJ Aleksandar Ranković uputio PK KPJ za Srbiju pismo u kome nalaže: neodložno uspostaviti vezu između okružnih komiteta u istočnoj Srbijii PK KPJ za Makedoniju; raditi na učvršćivanju i proširivanju NOP odreda u istočnoj Srbiji: povezati se sa bugarskim vojnicima i pozvati ih da prestanu biti oružje u rukama reakcionarne bugarske vlade i da stupe u partizane; pojačati i politički osamostaliti Povereništvo PK KPJ za istočnu Srbiju.

27. 1. 1942 PK KPJ za Srbiju uputio pismo Povereništvu PK KPJ za Niš: da se prema bugarskoj vojsci odnosi kao prema okupatoru i da teren čisti od bugarskih okupatorskih trupa, ali i da politički radi među bugarskim vojnicima, pozivajući ih u zajedničku borbu protiv nemačkih okupatorskih jedinica.

0. 2. 1942 PK SKOJ-a za Makedoniju izdao proglas: iznosi nedela okupatora u Makedoniji; poziva omladinu svih narodnosti da se zajednički bori protiv okupatora; poziva bugarske vojnike da prelaze na stranu partizana.

0. 2. 1942 Grupa od oko 50 boraca Babičkog NOP odreda (nazivana Babičkim pođodređom) upućena u reion s. Gradišta fu blizini novoustanovljene srpsko-bugarske granice) radi dejstva i širenja NO pokreta.

0. 2. 1942 Partizani niškog okruga uputili poziv bugarskim vojnicima u okupiranoj Srbiji da napuštaju bugarsku fašističku vojsku i stupaju u NOP odrede. -Vi ste dovedeni ovamo da ugnjetavate i tiranišete srpski narod koji se bori za svoju slobodu... I bugarski narod je porobljen. I vas su izdali nemačkom fašizmu vaši izdajnici na čelu sa Borisom, njegovom vladom i generalima... Vaša je dužnost da ne služite fašizmu i reakciji, da se suprotstavite podlim razbojničkim namerama vaših gospodara. Da se bratimite sa borcima našeg naroda za slobodu, nacionalnu nezavisnost i opstanak, da se bratimite i stvarate borbeno jedinstvo sa našim hrabrim partizanima u borbi protiv hitlerizma i njegovih vernih slugu-.

0. 2. 1942 Na teritoriji zaplanjskog, belopalanačkog i svrljiškog sreza bugarske okupacione jedinice pohapsile veći broj aktivista NOP-a, članove NO odbora i odbora NOF-a i pripadnike mesnih desetina.

4. 2. 1942 U s. Biljanici i s. Manojlovcu (kod Leskovca) Babički NOP odred napao bugarsku posadu. U Cetvoročasovnoj borbi pretrpljeni su obostrano osetni gubici. Sutradan su se bugarski vojnici vratili u Leskovac.

5. 2. 1942 U s. Jelašnici (kod Niša) delovi Babičkog i Nišavskog NOP odreda napali četničku i bugarsku posadu, ali boreći se do svanuća, nisu uspeli da je savladaju, pa su se povukli prema s. Bancarevu.

13. 2. 1942 U s. Bojniku (kod Lebana) delovi Jablaničkog NOP odreda napali bugarski bataljon i naneli mu gubitke od oko 70 mrtvih i ranjenih. Sutradan u zoru oni su se povukli uz gubitke od 12 mrtvih.

14. 2. 1942 Iz Prokuplja 14. pešadi.iski puk bugarske 17. divizije i iz s. Širokih Njiva četa žandarma i četnici Koste Pećanca preduzeli napad na đelove Topličkog NOP odreda na Pasiači i Belom Kamenu. U borbama kod Pasjačkog visa bugarski vojnici su pretrpeli gubitke od preko 35 mrtvih i ranionih. Partizanske jedinice su se povukle ka s. Statovcu i izbegle udar nadmoćnog nenriiatelia. Za odmazdu, bugarske jedinice spalile sela na pl. Pasjači, te streljali oko 100 i internirali preko 300 ljudi.

16. 2. 1942 Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito obavestio članove Organizacionog sekretarijata CK KPJ za neoslobođene krajeve Edvarda Kardelja i Ivu Lolu Ribara o neuspehu okupatorsko-kvislinških ofanzivnih dejstava, od 15. januara do 7. februara 1942. u istočnoj Bosni (tzv. druge neprijateljske ofanzive) naredio čišćenje u tehničkom aparatu CK KPH i postavio zadatak da se izda proglas bugarskim vojnicima u Srbiji.

17. 2. 1942 Za odmazdu zbog pretrpljenih gubitaka u s. Bojniku (13.11 1942) delovi bugarskog 13. pešadijskog puka streljali oko 500 ljudi, žena i dece iz s. Bojnika i s. Dragovca a sela zapalili i potpuno opljačkali.

18. 2. 1942 Bugarska kaznena ekspedicija upala u s. Pečenjevce (kod Leskovca) i spalila desetak kuća boraca Babičkog NOP odreda.

21. 2. 1942 Otpočele dvodnevne borbe Babičkog i Nišavskog NOP odreda protiv 11. oružanog odreda SDS, Vlasotinačkog četničkog odreda i bugarskih jedinica. Nišavski NOP odred uspeo je da se probije i prebaci na Svrljiške pl., dok je Babički NOP odred, posle pretrpljenih gubitaka u borbi kod s. V. Krčimir, prešao u Crnu Travu.

21. 2. 1942 U s. Stržavi (kod Prokuplja) bugarski vojnici streljali 50 meštana za odmazdu što su u tom selu 2 bugarska vojnika poginula u borbi protiv delova Topličkog NOP odreda.

22. 2. 1942 Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito obavestio Kominternu o neuspehu neprijateljskih napada na partizane u toku zime i tražio da BRP(k) proglasom pozove bugarske vojnike u Jugoslaviji da prelaze na stranu partizana, a CK KPJ će od njih formirati partizanske odrede i u pogodno vreme ih prebaciti u Bugarsku.

24. 2. 1942 Kod čagrovačkog mosta, na putu Gadžin Han - D. Dušnik, delovi Svrljiškog (Nišavskog) NOP odreda sačekah kamion sa 20 bugarskih vojnika. Svi vojnici su izginuli a kamion je zapaljen.

0. 3. 1942 Učenici viših razreda veleške gimnazije (oko 400) organizovali trodnevni štrajk zbog nepodnošljivih mera školske okupatorske uprave (isključenje 5 učenika - skojevaca, nošenje uniforme, školska taksa, zabrana upotrebe makedonskog jezika itd.). Organizatore štrajka je bugarska policija pozatvarala. Povodom toga organizovane su i demonstracije u gradu u kojima je učestvovalo oko 1000 učenika i roditelja. Upotrebom vojske demonstracije su rasturene, ali je pod takvim pritiskom anulirana i odluka o isključenju učenika.

0. 3. 1942 U selima sreza svrljiškog bugarska kaznena ekspedicija ubila oko 150 ljudi i, iz više sela uhapsila po 50-100 ljudi. Njenom teroru pridružili su se četnici i dobrovoljci.

0. 3. 1942 Pasjačka četa Topličkog NOP odreda podelila se na manje grupe. Neke od tih grupa su zarobili četnici i jedinice bugarskog 1. okupacionog korpusa.

2. 3. 1942 Kod s. Trojaci (blizu Prilepa), u borbi protiv bugarske policije, poginuo član biroa PK KPJ za Makedoniju Borko Talevski Crnio, narodni heroj.

2. 3. 1942 Zbog pritiska delova bugarskog 1. okupacionog korpusa, nedićevaca i četnika Štab Babičkog NOP odreda raspustio jedan broj boraca a ostatak (oko 40 boraca) podelio na 4 desetine, te ove uputio da dejstvuju odvojeno, s tim da se posle 15 dana ponovo sastanu. Neprijatelj je ove grupe razbio i uništio.

3. 3. 1942 Članovi Organizacionog sekretarijata CK KPJ za neoslobođene krajeve Edvard Kardelj i Ivo Lola Ribar uputili iz Zagreba pismo Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju: traže izveštaj o sprovođenju odluka CK KPJ o Makedoniji; nalažu da se CK BRP(k) cbavesti da pošalje svog delegata na sastanak u Zemunu; prenose direktivu CK KPJ da PK uputi proglas bugarskim okupacionim trupama u Srbiji, pozivajući ih da pristupe partizanskim jedinicama.

3. 3. 1942 Otpočeo napad bugarskih i nedićevskih jedinica i četnika Koste Pećanca na Toplički, Rasinski, Jablanički i Leskovački NOP odred u cilju zauzimanja slobodne teritorije u Toplici i Jablanici.

7. 3. 1942 Delovi bugarskog 1. okupacionog korpusa, u sadejstvu sa nedićevcima, ljotićevcima i četnicima (ukupne jačine oko 10-15.000 ljudi), napali Jablanički i Leskovački NOP odred i delove Topličkog NOP odreda. Posle četvorodnevnih borbi Jablanički i Leskovački NOP odred su se iz rejona s. Dobre Vode na pl. Rađanu probili na pl. Pasjaču. Prvog dana borbe kod s. Gazdara (blizu Medvede) poginuo je Zejnel Ajdini, narodni heroj.

11. 3. 1942 U vezi s telegramima Kominterne od 27. i 28. februara, generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito obavestio Izvršni komitet Kominterne da će predstavnik CK KPJ stići u Makedoniju da pruži pomoć i da uspostavi vezu sa CK BRP(k). Zatim traži da se bugarskoj Partiji skrene pažnja na potrebu da pojača rad među bugarskim okupatorskim jedinicama, kako se ove ne bi borile protiv partizana.

11. 3. 1942 Kod s. Dobre Vode (na pl. Rađanu) Jablanički i Leskovački NOP odred probili obruč bugarskih, četničkih i nedićevskih jedinica i preko s. Dragog Dela i s. Žitnog Potoka izbili na pl. Pasjaču, gde su se spojili sa delovima Topličkog NOP odreda.

15. 3. 1942 CK KPJ uputio PK KPJ za Makedoniju direktivno pismo o organizaciji NO fronta, o organizovanju i učvršćenju NOP-a, o radu među bugarskim vojnicima i njihovom uvlačenju na našu stranu i o učvršćenju partijske organizacije u Makedoniji.

15. 3. 1942 Član Organizacionog sekretarijata CK KPJ za neoslobođene krajeve Ivo Lola Ribar uputio sekretaru PK KPJ za Srbiju pismo u kome ga obaveštava o borbama u Bosni i o stanju NOP-a u Sloveniji i Hrvatskoj i prenosi mu direktive CK KPJ: da se uputi instruktor CK KPJ u Makedoniju, uspostavi privremeno Povereništvo KPJ za Vojvodinu, objedini rad članova PK KPJ za Srbiju i pojača politička delatnost među bugarskim vgjnicima u Srbiji.

16. 3. 1942 Kod s. Magaša (blizu Lebana) oko 600 četnika, nedićevaca i bugarskih vojnika napalo delove Jablaničkog NOP odreda. Neprijatelj je odbačen uz gubitke od 15 mrtvih. Gubici odreda: 5 mrtvih i 7 zarobljenih (koje su četnici streljali).

19. 3. 1942 Kod s. Kostenice (blizu Prokuplja) oko 1500 bugarskih vojnika i četnika Koste Pećanca napalo delove Topličkog NOP odreda. Borba je vođena ceo dan, a uveče su se partizani povukli ka grebenu pl. Jastrepca, uz gubitke od 4 mrtva i 3 ranjena.

19. 3. 1942 Kod s. Rečice (blizu Prokuplja) delovi Topličkog i Rasinski NOP odred vodili borbu protiv bugarskih vojnika i četnika. Usled nadmoćnosti neprijatelja partizani su se povukli ka s. V. Plani.

20. 3. 1942 Član Organizacionog sekretarijata CK KPJ za neoslobođene krajeve Ivo Lola Ribar obavestio PK KPJ za Srbiju o uspešnim partizanskim borbama u Hrvatskoj i preneo mu direktive generalnog sekretara KPJ Josipa Broza Tita: da naročitu pažnju posveti reorganizaciji NOP odreda u Srbiji i što bolje ih osposobi za borbu; da pojača i proširi rad među bugarskim vojnicima i preduzme sve mere da zajedno sa CK BRP(k) izdaju zajednički proglas bugarskim vojnicima u Srbiji radi njihovog uključenja u NOP jedinice.

23. 3. 1942 U s. Bucu (kod Kruševca) Rasinski NOP odred i delovi Topličkog NOP odreda napali oko 150 četnika Koste Pećanca, ubili 6 i zarobili 8 četnika. Zbog nailaska bugarskih vojnika i nedićevaca partizani su se povukli ka pl. Jastrepcu.

0. 4. 1942 Na inicijativu veleške partijske organizacije, preko 200 žena demonstriralo protiv mobilizacije građana u bugarske radne jednice.

5. 4. 1942 U Moskvi, u prisustvu predstavnika SSSR-a, Poljske, Čehoslovačke, Jugoslavije i Bugarske, održan Sveslovenski kongres, koji je svim Slovenima uputio poziv da se bore protiv okupatora.

Hronološki zapisi se učitavaju...

Dokumenti

Zapisnik sa konferencije o situaciji u Jugoslaviji održane 27. marta 1941. u Operativnom štabu Vermahta sa planom o napadu na nju i njenom munjevitom razbijanju uz pomoć saveznika Italije, Mađarske, Bugarske i Hrvata, koji bi zauzvrat imali teritorijalnu dobit, a Hrvatska autonomiju

Zaključci sa savetovanja u Berlinu od 27 marta 1941 god. na kojem je Adolf Hitler doneo odluku da uz vojničku podršku Italije, Mađarske i Bugarske, nadmoćnijim snagama napadne Jugoslaviju, razaranjem joj nanese vojni poraz i raskomada je u zajednici sa svojim saveznicima

Obaveštenje Komande 12. armije od 18. aprila 1941. bugarskom Generalštabu o Hitlerovoj odluci da bugarske trupe mogu okupirati Makedoniju, o načinu snabdevanja, ratnom plenu i zarobljenicima

Izveštaj Generalštaba Komande kopnene vojske od 23. aprila 1941. Vrhovnoj komandi Vermahta o pregrupisavanju 2. armije i pokretima bugarskih trupa na teritoriji Jugoslavije

Obaveštenje Operativnog odeljenja Komande 12. armije od 28. aprila 1941. nemačkom vojnom izaslaniku u Sofiji o Hitlerovoj odluci da nemačke jedinice napuste područje Jugoslavije koje će posesti bugarske jedinice

Obaveštenje nemačkog državnog sekretara od 5. maja 1941. Ministarstvu spoljnih poslova da nemački vojni komandant u Negotinu nije dozvolio bugarskim jedinicama da posednu taj rejon

Naređenje Komande 9. armije od 6. maja 1941. potčinjenim komandama o nadzoru nad starom albanskom granicom i o demarkacionoj liniji između italijanskih, nemačkih i bugarskih okupacionih trupa

Obaveštenje Generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 11. maja 1941. potčinjenim upravama i komandama o teritorijama okupirane Jugoslavije koje se ustupaju bugarskim okupacionim trupama i o utvrđenim granicama

Izveštaj Feldkomandanture 809 od 15. juna 1941. vojnoupravnom komandantu u Srbiji o izbeglicama sa okupacionog područja Bugarske i Kosova na teritoriju Srbije

Izveštaj komandanta Srbije od 25. jula 1941. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o pregovorima o razgraničenju sa Italijom i Bugarskom i o statusu Zemuna

Pismo CK Bugarske partije od avgusta 1941. god. Centralnom komitetu KPJ o rešenju Kominterne da makedonska partiska organizacija pada u nadležnost CK KPJ

Pismo Centralnog komiteta KPJ Centralnom komitetu Bugarske komunističke partije od 6 septembra 1941 god. o kontrarevolucionarnom i antipartiskom radu Metodija Satorova-Sarla

Zahtev Komandnog štaba komandanta Srbije od 1. oktobra 1941. Štabu 18. armijskog korpusa da bugarske trupe pojačaju železničke straže na prugama Niš — Solun i Niš — Sofija

Proglas privremenog PK KPJ za Makedoniju od novembra 1941. god. u vezi sa terorom bugarskih vlasti

Izveštaj Ministarstva spoljnih poslova od 4. novembra 1941. Vrhovnoj komandi Vermahta o italijansko-bugarskim razgovorima povodom ispravke međusobne granice na teritorijiMakedonije

Izveštaj komandnog štaba opunomoćenog komandanta u Srbiji od 27. novembra 1941. opunomoćenom komandantu u Srbiji o broju i jačini bugarskih jedinica na području Feldkomandanture 809 u Nišu

Izveštaj delegata CK KPJ pri CK KPH od 21 decembra 1941 god. Centralnom komitetu KPJ o porukama Bugarske radničke partije (komunista), stanju u Hrvatskoj i provalama u partiskoj organizaciji Zagreba

Dnevni izvestaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 31. decembra 1941. Vrhovnoj komandi Vermahta o dejstvima partizana u Srbiji i NDH, o protivmerama i o prebacivanju bugarskih jedinica u istočnu Srbiju

Obaveštenje komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 31. decembra 1941. opunomoćenom komandantu u Srbiji o dolasku bugarskih snaga na pojedina područja okupirane Srbije

Obaveštenje Upravnog štaba komandanta u Srbiji od 31. decembra 1941. potčinjenim feldkomandanturama i krajskomandanturama o zaposedanju istočne Srbije od strane bugarskih trupa

Naređenje Više komande 65 za naročitu upotrebu od 31. decembra 1941. Komandi 704. pešadijske divizije o novim divizijskim granicama, bugarskoj posadnoj zoni, smeni 113. i 342. pešadijske divizije i organizaciji komandovanja u Srbiji

Pismo CK BKP Pokrajinskom komitetu KPJ za Makedoniju od 15. januara 1942. god. po pitanju sprovođenja mobilizacije od strane bugarske fašističke vlasti

Uputstvo bugarske direkcije policije od 15. januara 1942. god. o sprečavanju komunističkih akcija

Naređenje opunomoćenog komandanta u Srbiji od 16. januara 1942. Komandi 1. kraljeskog bugarskog okupaoionog korpusa u Nišu o granicama zaiposednutog područja, organizaciji komando van ja, zadacima i odnosu s nemačkim i Nedićevim vojnim i upravnim organima na teritoriji Srbije

Smernice komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 17. januara 1942. o odnosu bugarskih okupacionih trupa prema ustanovama Vermahta u okupiranoj Srbiji

Predlog opunomoćenog komandanta u Srbiji od 19. januara 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku da se odgovornost za održavanje sigurnosti i reda prenese na Nedića i spreči dalje proširenje bugarskog posadnog područja u Srbiji

Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 27 januara 1942 god. Pokrajinskom povereništvu KPJ za Niš o odnosu prema bugarskim okupatorskim trupama i četnicima

Pismo Aleksandra Rankovića od 27 januara 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju povodom okupacije Južne Srbije od bugarskih fašističkih trupa

Poziv partizana Niškog okruga od februara 1942 god. bugarskim vojnicima u okupiranoj Srbiji za napuštanje bugarske fašističke vojske i stupanje u NOP odrede

Pismo Bitoljskog okružnog komiteta KPJ četi Jane Sandanski‘ od 6. februara 1943. god. o potrebi dejstva na teritoriji pod bugarskom okupacijom

Obaveštenje Bitoljskog okružnog komiteta KPJ od 12. februara 1943. god. partizanskoj četi Jane Sandanski o mobilizaciji koju priprema bugarska vlast

Obaveštenje druga Tita od 16 februara 1942 god. Edvardu Kardelju i Ivi Ribaru-Loli o neuspehu Druge neprijateljske ofanzive i direktiva za čišćenje tehničkog aparata pri CK KP Hrvatske i za izdavanje proglasa bugarskim vojnicima u Srbiji

Izveštaj komandira žandarmeriske stanice u Pečenjevcu od 18 februara 1942 god. o zločinima bugarske fašističke vojske u selu Pečenjevcu

Instrukcija PK KPJ za Makedoniju od 20. februara 1943. god. za sprečavanje mobilisanja Makedovaca za bugarsku vojsku

Naredba oblasnog policiskog načelnika – Bitolj od 24. februara 1942. god. o vrbovanju obaveštajaca za rad na delu Srbije okupiranom od bugarske vlasti

Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Niš od 28 februara 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o akcijama Topličkog NOP odreda na pruzi Niš-Prokuplje i zverstvima bugarskih fašističkih okupatora u Toplici

Dislokacija nemačkih jedinica i ustanova u Srbiji van formacije komandanta oružanih snaga na Jugoistoku kao i 1. kraljevskog bugarskog okupacionog korpusa od 3. marta 1942. godine

Direktivno pismo Bitoljskog oblasnog komiteta KPJ od 17. marta 1943. god. grupi partizana odreda Pitu Guli o potrebi njihovog prebacivanja na teritoriju pod bugarskom okupacijom

Naredba bugarskog ministarstva rata od 17. marta 1942. god. o obezbeđenju reda u zabrašenoj zoni

Izveštaj Pokrajinskog povereništva KPJ za Nišku oblast od 29 marta 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o bugarsko-četničkoj ofanzivi u Jablanici i Toplici

Proglas PK KPJ za Makedoniju od aprila 1942. god. povodom promena u bugarskoj vladi

Izveštaj Komande Srpske državne straže od 25 maja 1942 god. šefu kabineta Nedićeve Vlade o napadu partizana Jastrebačkog odreda na bugarsku posadu u selu Bresničiću

Obaveštenje nemačke komande u Leskovcu polovinom juna 1942 god. o napadu partizana na bugarski automobil

Poziv Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 22 juna 1942 god. vojnicima, podoficirima i oficirima bugarske okupatorske vojske u Srbiji da prestanu sa pljačkom i nasiljem nad srpskim narodom i da se uključuju u NOP odrede

Izveštaj okružnog načelstva za Okrug leskovački od 24 juna 1942 god. komandi Niške oblasti o zverstvima bugarske fašističke vojske u Srezu dobričkom

Izveštaj Komande niške oblasti SDS od 30. juna 1942. ministru unutrašnjih poslova o rezultatima bugarske ofanzive na Jastrepcu i na prostoru Knjaževac, Aleksinac i Bela Palanka

Saopštenje od jula 1942. god. povodom sukoba Veleškog partizanskog odreda Pere Tošev sa delovnma 56. bugarskog puka i policije

Proglas CK KPJ za Makedoniju od jula 1942. god. povodom ubistva narodnog heroja Cvetana Dimova u zatvoru bugarske policije

Izvod iz pisma CK Bugarske komunističke partije od jula 1942. god. Pokrajknskom komitetu KPJ za Makedoniju

Izveštaj Štaba srpske dobrovoljačke komande od 3. jula 1942. predsedniku vlade Milanu Nediću o ubistvima i paljenjima koja su bugarske okupacione jedinice počinile za vreme njihove ofanzive na Jastrebac

Depeša odreda SDS iz Zaječara od 4. jula 1942. komandantu SDS o ubistvima i paljenjima koja su počinile bugarske okupacione jedinice u zaječarskom okrugu

Izveštaj Okružnog načelstva iz Niša od 4. jula 1942. Ministarstvu unutrašnjih poslova o ubistvima i paljenjima koja su počinile bugarske okupacione jedinice u svrljiškom srezu

Izveštaj Obaveštajne službe štaba Prvog bugarskog korpusa od 26 avgusta 1942 god. o aktivnosti partizanskih odreda od 15 jula do 15 avgusta

Obaveštenje Okružnog načelstva iz Jagodine od 7. avgusta 1942. Ministru unutrašnjih poslova o zahtevima bugarske okupacione vojske da se prijavljuju sumnjiva lica, i o vršenju kontribucije i odmazde za učinjene sabotaže i ubistva bugarskih vojnika

Izveštaj Obaveštajne službe štaba Prvog bugarskog korpusa od 20 septembra 1942 god. o aktivnosti partizanskih odreda od 16 avgusta do 15 septembra

Zabeleška s referisanja načelnika Operativnog odeljenja komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 28. avgusta 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o narodnooslobodilaokom pokretu i četništvu Draže Mihailovića i angažovanju sopstvenih, kolaboracionističkih i bugarskih snaga u NDH i Srbiji

Pismo Dobrivoja Radosavljevića od 29. avgusta 1943. god. štabu Druge operativne zone o pojačavanju akcija na teritoriji pod bugarskom okupacijom

Bilten povereništva Glavnog štaba NOV i PO Makedonije od septembra 1943. god. o zverstvima bugarske vojske i policije u tikveškom kraju

Obaveštenje predsedništva izbegličke jugoslovenske vlade od 1. septembra 1942. Draži Mihailoviću o licima u Bugarskoj pogodnim za saradnju

Naredba bitoljskog oblasnog policiskog načelnika Šiškova od 5. septembra 1942. god. o dodeljivanju 15. bugarskoj diviziji 2 aviona za borbu protiv partizana

Izveštaj Obaveštajne službi štaba Prvog bugarskog korpusa od 1 novembra 1942 god. o akcijama partizana na teritoriji jugoistočne Srbije u vremenu od 16 septembra do 31 oktobra

Proglas Glavnog štaba narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Makedonije upućen bugarskoj okupatorskoj vojsci oktobra 1942. godine

Izveštaj Obaveštajne službe štaba Prvog bugarskog korpusa od 1 decembra 1942 god. o borbama i akcijama NOP odreda na teritoriji korpusa u vremenu od 1 do 30 novembra

Pismo narodnog heroja Mirčeta Aceva od 25. novembra 1942. god. o neuspehu bugarskih vlasti da slome otpor makedonskog naroda

Izvod iz presuda Skopskog vojnog prekog suda izrečenih aktivistima NOB za vreme okupacije na teritoriji Makedonije pod bugarskom vlašću

Izveštaj obaveštajne službe Prvog bugarskog korpusa od 1 januara 1943 god. o delatnosti NOP odreda na teritoriji korpusa od 1-31 decembra 1942 godine

Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 26. marta 1943. godine bugarskom 1. okupacionom korpusu da spreči prodor snaga NOV i POJ iz Bosne u Srbiju

Promemorija Vrhovne komande od 27. aprila 1943. o potrebi da se, usled pogoršane vojne situacije, u Crnu Goru upute nove snage ili zatraži intervencija nemačkih i bugarskih jedinica

Dnevni izvještaj Komande Šestog armijskog korpusa za 16 maj 1943 god. Komandi Druge armije o rasporedu snaga i dolasku novih njemačkih, bugarskih i italijanskih jedinica na sektor Pljevalja i Podgorice

Obaveštenje komandanta Jugoistoka od 17. maja 1943. komandantu nemačkih trupa u NDH da je bugarsko Ministarstvo rata odobrilo upotrebu bugarskih snaga u borbi protiv jedinica NOVJ na teritoriji Crne Gore

Naredba komandanta Borbene grupe Ludviger od 7. juna 1943. kojom se oficirima, podoficirima i vojnicima bugarskog 61. pešadijskog puka izražava priznanje i zahvalnost zbog dobrog sadejstva u borbama protiv jedinica NOVJ u operaciji Švarc

Dnevni izvještaj bugarskog Šezdeset prvog pješačkog puka od 11 juna 1943 godine

Dnevni izvještaj Komande Šestog armijskog korpusa za 12 juni 1943 god. Komandi Druge armije o proboju jedinica NOVJ sjeverno od Sutjeske i rasporedu italijanskih, njemačkih i bugarskih jedinica

Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 29. juna 1943. godine 297. pešadijskoj diviziji da njene delove u Srbiji smeni bugarska 25. pešadijska divizija

Zabeleška Odeljenja za vezu Ministarstva inostranih poslova iz druge polovine jula 1943. o vojno-političkoj situaciji u NDH i bugarskoj okupaciji Jegejske Makedonije

Izveštaj skopskog oblasnog policiskog načelnika Asena Bogdanova od 23. jula 1943. god. direktoru bugarske policije o brojnom stanju policije, specijalnih policiskih odreda i kontračeta na teritoriji Oblasti

Izveštaj Bitoljske oblasne direkcije od avgusta 1943. god. Ministarstvu spoljnih poslova Bugarske o političkoj situaciji i o aktivnosti partizanskih jedinica na teritoriji zapadne Makedonije pod italijanskom okupacijom

Raport službenika opštane sela Karaorman, Sreza štipskog, od 18. avgusta 1943. god. o krađama koje vrše bugarski vojnici

Pregled rasporeda jedinica i komandi bugarskih oružanih snaga u Makedoniji od 28. avgusta 1943. dostavljen komandantu Jugoistoka

Poziv Trećeg oblasnog komiteta od septembra 1943. god. protiv mobilizacije koju vrši bugarska okupatorska vlast

Molba šefa britanske vojne misije od 1. septembra 1943. Draži Mihailoviću za podatke o vezama sa Bugarskom i nekim drugim pitanjima

Pismo Glavnog štaba NOV i PO Makedonije od 13. septembra 1943. god. štabu Druge operativne zone povodom sukoba jedinica Prve operativne zone sa bugarskim snagama u okolini Kičeva

Izveštaj sekretara Drugog oblasnog komiteta KP Makedonije od 15. septembra 1943. god. članu CK KIM Strahilu Gigovu o okupaciji Prespe od strane bugarske fašističke vojske i njihovoj jačini

Izveštaj Kuzmana Josnfovskog od 4 oktobra 1943. god. Centralnom komitetu KIM o situaciji na teritoriji .Makedonije pod bugarskom okupacijom

Pismo Kuzmana Josifovskog od 6. oktobra 1943. god. Centralnom komitetu KIM o stanju na teritoriji Makedonije pod bugarskom okupacijom i održavanju veza sa Srbijom, Kosmetom i Kumanovskim partizanskim odredom

Izveštaj Kuzmana Josifovskog od 15. oktobra 1943. god. Centralnom komitetu KP Makedonije o situaciji na teritoriji pod bugarskom okupacijom

Saopštenje Dobrivoja Radosavljevića od 18. oktobra 1943. god. političkom komesaru Glavnog štaba NOV i PO Makedonije o borbama protiv balističkih bandi i Nemaca na sektoru Kičeva i daljim zadacima na teritoriji Makedonije pod bugarskom okupacijom

Obaveštenje Svetozara Vukmanovića Tempa od 25. oktobra 1943. vrhovnom komandantu NOV i POJ drugu Titu o kontaktima s delegatima narodnooslobodilačkih pokreta Bugarske, Albanije i Grčke i o prisustvu jakih nemačkih snaga u Albaniji i Grčkoj

Dopis majora Vojislava Lukačevića od 1. novembra 1943. komandantu bugarskih okupacionih trupa o međusobnim odnosima u borbama protiv NOVJ kod Cajetine

Pismo Dobrivoja Radosavljevića od 2. novembra 1943. god. Kuzmanu Josifovskom u kome ga izveštava o ponovnom zauzimanju Kičeva i smernicama rada na teritoriji pod bugarskom oku-pacijom

Depeša Ivana Milutinovića od 3. novembra 1943. Svetozaru Vukmanoviću Tempu da dostavlja obaveštenja predstavnika Centralnog komiteta Bugarske radničke partije (komunista) o dejstvima bugarskih partizanskih jedinica

Zapovest Štaba Druge proleterske brigade od 6 novembra 1943 god. za napad na bugarske jedinice u s. LJubišu

Depeša Vrhovnog štaba NOV i POJ od 6. novembra 1943. Svetozaru Vukmanoviću Tempu da predstavnik Centralnog komiteta Bugarske radničke partije (komunista) obavesti o stanju partizanskog pokreta u Bugarskoj

Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 6. novembra 1943. Štabu 2. korpusa NOVJ da izvesti kada je grupa rukovodilaca Bugarske radničke partije (komunista) nastavila put za Bugarsku i kojim pravcem

Naređenje Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ od 12. novembra 1943. Štabu 2. proleterske divizije za raspored zarobljenih bugarskih vojnika

Uputstvo ministra unutrašnjnh poslova bugarske fašističke vlade od 13. novembra 1943. god. okupacionim vlastima u Makedoniji za borbu protiv NOV i PO Makedonije

Izveštaj komandanta Zlatiborskog korpusa od 18. novembra 1943. Draži Mihailoviću o borbama četnika i nemačkih i bugarskih jedinica protiv NOVJ kod Kremana

Izveštaj Komande SDS Užičkog okruga od 20 novembra 1943 god. komandantu Srpske državne straže o barbama partizanskih jedinica u Kremni protiv bugarskih jedinica

Izveštaj Svetozara Vukmanovića Tempa od 27. novembra 1943. vrhovnom komandantu NOV i POJ drugu Titu o dejstvima 1. makedonsko-kosovske NOU brigade protiv bugarske fašističke vojske u rejonu Kruševa

Poziv vrhovnog štaba NOV i POJ od decembra 1943. Bugarskim vojnicima i oficirima na teritoriji okupirane Srbije da napuštaju bugarske fašističke formacije i prelaze na stranu Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije

Molimo sačekajte, dokumenti se učitavaju...

Fotografije

Istorijske fotografije se učitavaju...

Povezane odrednice

Preševo ★ Niš ★ Bitka za Srbiju ★ Toplica u oslobodilačkom ratu ★ Leskovac ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Pirot ★ Josip Broz Tito ★ Kičevo ★ Borbe u Srbiji 1944. ★ 5. bugarska armija ★ Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju ★ Aprilski rat ★ Borbe u Hrvatskoj 1945. ★ 2. južnomoravski partizanski odred ★ Zasede u oslobodilačkom ratu ★ Crna Trava ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ Borbe u Srbiji 1943. ★ Skoplje ★ Strumica ★ Grčka u drugom svetskom ratu ★ Veles ★ Bitola ★ Vranje ★ Glavni štab Makedonije ★ Srpska državna straža (nedićevci) ★ Borbe u Makedoniji 1942. ★ Bugarski zločini u Jugoslaviji ★ 2. proleterska divizija NOVJ ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ SSSR i Jugoslavija ★ 3. makedonska udarna brigada ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Makedoniji 1943. ★ Prokuplje ★ Priprema ustanka u Makedoniji 1941. ★ 1. bugarski okupacioni korpus ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Vrhovni štab NOVJ ★ Glavni štab Srbije ★ Kuršumlija ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Borbe u Makedoniji 1944. ★ 2. makedonska udarna brigada ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ SKOJ ★ Pokrajinski komitet KPJ za Makedoniju ★ 1. makedonsko-kosovska udarna brigada ★ Otečestveni front Bugarske ★ Centralni komitet KPJ ★ Kavadarci ★ Prilep ★ 1. vojvođanska udarna brigada ★ 1. južnomoravski partizanski odred ★ Vlasotince ★ Kumanovo ★ 5. krajiška udarna divizija NOVJ ★ Rumunija u drugom svetskom ratu ★ Komunistička partija Makedonije ★ Borbe u Srbiji 1942. ★ Svetozar Vukmanović Tempo ★ 8. srpska brigada (6. južnomoravska) ★ 24. srpska divizija NOVJ ★ 22. srpska divizija NOVJ ★ Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Pljačka u ratu ★ Adolf Hitler ★ Lebane ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Kriva Palanka ★ Borbe na Kosovu i Metohiji ★ Toplički partizanski odred ★ Blace ★