🔍
Baza podataka o drugom svetskom ratu na tlu Jugoslavije
ustanak

Jagodina u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 41 hronoloških zapisa, 7 dokumenata i 10 fotografija.

Događaji

18. 7. 1941 Po direktivi OK KPJ za Jagodinu diverzantska grupa iz Jagodine (sada: Svetozarevo) sastavljena od 9 članova KPJ i simpatizera, razoružala nemačkog stražara kod hangara na aerodromu blizu Jagodine a potom zapalila 5 nemačkih aviona i nekoliko kamiona.

19. 7. 1941 9 nepoznatih naoružanih lica zapalili avione u hangaru kod Jagodine.

0. 8. 1941 U s. Miloševcu (kod Svetozareva) nemački vojnici streljali sekretara OK KPJ za Jagodinu Radislava Nikčevića, narodnog heroja.

8. 8. 1941 U Ćupriji folksdojčeri ubili člana OK KPJ za Jagodinu Milosavljeviča Jovana, narodnog heroja.

15. 8. 1941 Velika grupa naoružanih ljudi napala žand. stanicu Rekovac, razoružala žandarme, opljačkali poštu sa 70.000 dinara uništila telefon i telegraf, opljačkali poresku upravu sa 90.000 dinara, uništila poreske knjige, oštetili kancelariju sreskog načelstva, palila u načelstvu akta. Grupi se pridružili još neki meštani i jedan finans. Održali govore, naredili činovnicima da više ne rade, a seljacima da ne plaćaju porez. Sreski načelnik otputovao za Jagodinu.

16. 8. 1941 Od nepoznatog lica ubijen je između Jagodine i sela Majura Fajfer Adam po narodnosti Nemac rodom iz Pašićeva, koji je bio zaposlen kod organizacije TOT.

25. 8. 1941 Kod Jagodine (sada: Svetozarevo) delovi Beličke čete uništili nemački automobil i ubili 5 Nemaca, a u Jagodini ubili nemačkog stražara.

3. 9. 1941 Na putu Jagodina (sada: Svetozarevo) - Bunar, Belička četa Pomoravskog NOP odreda, posle duže borbe, primorala nemačku kolonu od 10 kamiona da se vrati u Jagodinu (sada: Svetozarevo).

3. 9. 1941 U Jagodini (sada: Svetozarevo) delovi Pomoravskog NOP odreda napali oko 30 nemačkih vojnika i naneli im gubitke.

3. 9. 1941 Obavešteno je načelstvo da odmetnici pripremaju napad na Jagodinu, noću između 3. i 4. septembra. U toku iste noći, oko 22 časa došlo je do kraćeg puškaranja kod jagodinskog groblja. U pola jedan izjutra došlo je do dužeg puškaranja kod Barutane, zapadno od Jagodine, između nemačkih vojnika, naših žandarma i gradskih stražara s jedne strane i naoružanih bandita s druge. Napad je odbijen. Napadači su se povukli.

4. 9. 1941 Delovi Pomoravskog NOP odreda spalili opštinske arhive u selima Glogovcu, Beočiću i Krušaru (kod Svetozareva) i posekli tt linije između Ćuprije i Ravne Reke, a grupa boraca napala nemačku patrolu u Levačkoj ulici u Jagodini (sada: Svetozarevo) i nanela joj gubitke.

6. 9. 1941 Na putu Jagodina (sada: Svetozarevo) - Kragujevac delovi Pomoravskog NOP odreda presekli 106 tt stubova i sružili dva i oštetili jedan most.

6. 9. 1941 Oko 2 časa došlo je do jače borbe puškama, puškomitraljezima i bombama u Jagodini u Levačkoj ulici. Borbu su vodile nemačke vojničke patrole protivu odbeglih komunista. U borbi je pored nemačke patrole učestvovala i žandarmerija. Poginulo je dva nemačka vojnika a četvorica ranjena.

8. 9. 1941 Na putu Jagodina (sada: Svetozarevo) - Bagrdan delovi Pomoravskog NOP odreda iz zasede uništili kamion i ubili 28 nemačkih vojnika. Istoga dana na putu Kragujevac-Jagodina zarobili 7 nemačkih vojnika, zapalili 3 kamiona, zaplenili sanitetski automobil i veću količinu hrane i presekli tt stubove u dužini od 6 km.

8. 9. 1941 Oko 14 časova nepoznati ljudi, naoružani puškama, puškomitraljezima i bombama napali su iz zasede na državnom putu Jagodina - Kragujevac, na području opštine dragocvetske u neposrednoj blizini sela Kovačevca, nemački vojni transport, koji je dolazio iz Kragujevca. Transport se sastojao iz tri teretna motorna vozila i jednih osobnih kola. Napadači su pripucali na transport. Bilo je mrtvih i ranjenih meću nemačkim vojnicima. Sedam nemačkih vojnika napadači su zarobili i odveli u šumu. Ovom prilikom napadači su pretovarili životne namirnice iz nemačkih transportnih kola na svoja kola i oterali u pravcu planine Juhor a automobile spalili na putu.

15. 9. 1941 Noću između 15-16. septembra nepoznata lica potkopala su mostove i propuste na državnom i banovinskom mostu na području opštine dragocvetske. Time je izazvan prekid kolskog saobraćaja na državnom putu Jagodina-Kragujevac i na banovinskom Jagodina-Dragocvet-Loćika.

18. 9. 1941 Između ž. stanica Jagodine (sada: Svetozarevo) i Jovca delovi Pomoravskog NOP odreda oštetili prugu.

18. 9. 1941 U 1.30 s. nepoznata lica na km 140/500 pruge Beograd-Niš između Jagodine i Jovca izvadili su dve šine u spoljnom luku krivine R-500 i voz I 188 je naišao, iskliznuo, a lokom. porušila gvozdeni most otvora 15 m. Saobraćaj nemoguć do daljeg izveštaja. Žrtava nema. Šteta velika.

22. 9. 1941 Noću između 21-22. septembra nepoznata lica oštetila su most na reci Lugomiru u neposrednoj blizini Jagodine onesposobivši ga u izvesnoj meri za saobraćaj.

24. 9. 1941 Između ž. stanica Jagodine (sada: Svetozarevo) i Laništa delovi Pomoravskog NOP odreda oštetili železničku prugu.

25. 9. 1941 U noći 24/25. septembra banditi napali barutanu u Vinorači u neposrednoj blizini Jagodine. U borbi sa žandarmerijom i nemačkom vojskom zarobljena su dva bandita a više njih je ranjeno. Na strani žandarma i nem. vojnika nema žrtava.

10. 10. 1941 Između ž. st. Jagodine (sada: Svetozarevo) i Jovca delovi Pomoravskog NOP odreda oštetili prugu.

11. 10. 1941 Oko 23.30 č. pokušan je oružani napad na žand. stanicu u Jagodini. Napad je odbijen. Na mestu odakle su banditi pucali nađeni su tragovi krvi, što znači da ih je bilo ranjenih.

16. 10. 1941 U noći 15/16. oktobra izvršen napad na zgrade žandarmerijske stanice i Sreskog načelstva u Jagodini, banditi odbijeni vatrom žandarma. Istog dana napadnuta i opština šantarovačka i zabranjeno dalje poslovanje časnicima i osoblju.

28. 10. 1941 Komunisti su minama razrušili most na putu Jagodina - Kragujevac kod sela Vrbe u ataru bunarske opštine (oko 12 km zapadno od Jagodine).

1. 11. 1941 Drugi jagodinski odred krenuo je u zajednici sa nemačkim trupama u pravcu Jagodina-Dragocvet-Glavinci-Bresje-Majur. Pri ulasku u selo Glavinci otvorena je vatra od strane komunista. Nemačke trupe preduzele su napad na Glavince, a odred je produžio kretanje za Bresje. Pri ulasku odreda u Bresje, komunisti su otvorili vatru sa okoliih brda, gde eu bili u povlačenju. U selu je zaplenjena hrana zgotovljena za taj dan, jedna zaklana svinja i oko 200 kg. kukuruza. Zgrade gde su bili komunisti zapaljene su u Bresju i Glavincima. Iz oba sela dovedeni su svi muškarci od 16-50 god. u Jagodinu. Sa njima će se postupati po nadležnosti tj. oni koji nemaju krivice biće pušteni kućama.

12. 11. 1941 Na dan 11. i 12. novembra srpski oružani odredi i četnici u saradnji sa nemačkom vojskom izvršili su čišćenje terena u pravcu Jagodina-Bagrdan-Kragujevac. Kod sela Strižila sukobili su se sa komunistima te je u borbi ubijeno 28 komunista i njihovih jataka. Uhvaćena su dva živa komunista i 4 jataka. Među poginulima se nalazi i politički komesar bande. Selo Strižilo je po naređenju nemačke vojske spaljeno pošto je utvrđeno da se iz kuća pucalo na srpske i nemačke vojnike.

24. 11. 1941 Sa istočnog fronta stigla u Srbiju nemačka 113. pešadijska divizija i prikupila se na prostoriji Jagodina (sada: Svetozarevo) - Paraćin - Kruševac - Kraljevo.

0. 1. 1942 Po dolasku bugarskog 1. okupacionog korpusa nemačka 717. divizija se sa prostorije Leskovac, Kruševac, Jagodina (sada: Svetozarevo), Zaječar pomerila na zapad i izvršila smenu nemačke 113. divizije u dolini zapadne Morave.

10. 2. 1943 U Kragujevcu delovi 1. šumadijskog NOP odreda upali u državni magacin Kačerskog rudnika i zaplenili nešto oružja i namirnica. Istog dana su posekli nekoliko stubova dalekovoda koji snabdeva strujom Aranđelovac, Kragujevac, Kraljevo i Jagodinu (sada: Svetozarevo).

13. 3. 1943 U Jagodini (sada: Svetozarevo), za odmazdu zbog ubistva predsednika opština u s. Toponici i s. Rakincu kod Požarevca, izvršenog 2/3. marta od strane delova Požarevačkog NOP odreda, nemački vojnici streljali 20 talaca.

1. 2. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo), Ćupriji i Paraćinu četnici u saradnji s nemačkim vlastima i SDS zaklali 51 pripadnika NOP-a.

0. 10. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo) formirana Komanda pomoravskog vojnog područja.

1. 10. 1944 U Jagodinu (sada: Svetozarevo), sa ostrva Krita (u Grčkoj), prebačena nemačka Komanda za naročitu upotrebu -Miler-. Pod njenu komandu stavljene su jedinice određene za posedanje fronta prema snagama Crvene armije u dolini r. Timoka (od r. Nišave do r. Dunava): nemačka Borbena grupa -Fišer-, 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen-, 2. puk -Brandenburg- i sve kvislinške jedinice u istočnoj Srbiji.

13. 10. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo) rasformiran nemački Štab generalne komande -Miler-, koji je rukovodio operacijama u istočnoj Srbiji, i upućen u Kraljevo da formira Štab 34. armijskog korpusa.

17. 10. 1944 Posle trodnevnih borbi protiv delova nemačkog 14. SS puka 7. SS divizije -Princ Eugen- jedinice 68. korpusa Crvene armije oslobodile Jagodinu (sada: Svetozarevo).

24. 10. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo) izabran MNO odbor

0. 11. 1944 GŠ NOV i PO za Srbiju formirao Vojnu oblast 13. korpusa NOVJ. Pod njenom komandom su bili: Vranjsko, Pirotsko, Jablaničko, Niško, Topličko, Kruševačko i Jagodinsko vojno područje.

23. 11. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo) formiran OK SKOJ-a.

9. 12. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo), na skupštini sreza beličkog, izabran SNO odbor.

20. 12. 1944 U Jagodini (sada: Svetozarevo), na skupštini okruga pomoravskog, izabran ONC odbor.

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice

Istočni front ★ Ustanak u Pomoravlju 1941. ★ 13. srpski korpus NOVJ ★ Borbe u Srbiji 1942. ★ Divizija Brandenburg ★ Bitka za Srbiju ★ Ćuprija ★ Pomoravski partizanski odred ★ Pljačka u ratu ★ Dragoljub Draža Mihailović ★ Bugarski zločini u Jugoslaviji ★ 34. armijski korpus ★ Zasede u oslobodilačkom ratu ★ Nemački zločini u Srbiji 1941. ★ SKOJ ★ Deportacije Slovenaca ★ Folksdojčeri u drugom svetskom ratu ★ Toplica u oslobodilačkom ratu ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Kragujevac ★ Obrazovanje u oslobodilačkom ratu ★ 1. brdska divizija Vermahta ★ 7. SS divizija Prinz Eugen ★ Aranđelovac ★ Kruševac ★ Crvena armija ★ Niš ★ 113. pešadijska divizija ★ Požarevac ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Opsada Kraljeva 1941. ★ Vermaht u Jugoslaviji ★ Sanitet u ratu ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Požarevački partizanski odred ★ Zaječar ★ Streljanja u oslobodilačkom ratu ★ Pirot ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Srbiji 1944. ★ Borbe u Srbiji 1943. ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Kraljevo ★ Narodno oslobodilački odbori ★ Vranje ★ 717. pešadijska divizija ★ 24. srpska brigada ★ Leskovac ★ 5. krajiška udarna divizija NOVJ ★ Nemački zločini u Jugoslaviji ★ Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju ★ Bugarska u drugom svetskom ratu ★ Izbeglice i progoni u drugom svetskom ratu ★ 68. korpus Crvene armije ★ Borbe za Kruševac 1944. ★ Srpska državna straža (nedićevci) ★ Mobilizacija u oslobodilačkom ratu ★ Grčka u drugom svetskom ratu ★ Četnici u ustanku ★ Politički komesari u NOR-u ★ Ustanak u Srbiji 1941. ★ Paraćin ★ 1. bugarski okupacioni korpus ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ 1. šumadijski partizanski odred ★ Aleksinac ★