Peć u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 27 hronoloških zapisa, 11 dokumenata i 9 fotografija.

Događaji

0. 5. 1941 U Peći održan sastanak Biroa Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju na kome je odlučeno da se većina članova Oblasnog komiteta i nekoliko drugih poznatijih komunista privremeno sklone na teritoriju Crne Gore, jer okupatorske vlasti pripremaju hapšenje i likvidaciju svih poznatijih komunista. Za to vreme, rad Oblasnog komiteta trebalo je da obavlja Privremeno partijsko rukovodstvo, koje je formirano od nekoliko članova [Po drugim podacima prebacivanje članova Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju u Crnu Goru završeno je ranije - u drugoj polovini. aprila, jer je okupator došao do jednog spiska komunista u Peći.].

0. 7. 1941 U Peći i Kos. Mitrovici organizovane partijske tehnike za štampanje i izdavanje vesti.

7. 7. 1941 Po odluci Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metoniju. formiran Vojni komitet za Peć i okolinu.

0. 9. 1941 Na drumu s. Dečani-Peć mesna partizanska diverzantska grupa spalila most na Dečanskoj Bistirici.

0. 10. 1941 U okolini Peći formiran Metohijski NOP odred od pet bataljona (tri pećka, jedan vitomirički i jedan dobruški).

0. 11. 1941 Deo Metohijskog NOP odreda pokušao da se, radi veze, probije iz okoline Peći u dolinu Ibra, ali nije uspeo. [Po drugom izvoru pokušaj je izvršen početkom decembra.]

0. 3. 1942 Zbog stalnih masovnih internacija od strane okupatorskih vlasti, Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju premestio se iz Peći u Đakovicu, gde se nalazila i njegova tehnika, koja je izdavala vesti i razne letke. [Po drugom izvoru premeštaj je izvršen početkom aprila.]

21. 1. 1943 Kod s. Kamička (blizu San. Mosta) delovi 749. puka nemačke 717. divizije napali 2. bataljon 1. krajiške NOU brigade i prinudili ga da se povuče u s. Peći (kod Ključa). Neprijatelj je imao oko 15 mrtvih i ranjenih, a bataljon NOVJ 5 mrtvih i 1 ranjenog

23. 1. 1943 Kod s. Peći (blizu Ključa) delovi 749. puka nemačke 717. divizije iz s. Vrhpolja napali delove 1. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ, ali su posle žestoke borbe razbijeni. Neprijatelj je imao oko 80 mrtvih i ranjenih, a brigada 30 mrtvih i ranjenih.

24. 1. 1943 Kod s. Peći (blizu Ključa) delovi 749. puka nemačke 717. divizije iz s. Vrhpolja, ojačani tenkovima, napali delove 1. tt krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ i prinudili ih da se povuku u pravcu s. Krasulja. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i 15 ranjenih, a neprijateljski oko 50 mrtvih i ranjenih.

0. 3. 1943 U Peći italijanski vojnici zapalili izvestan broj dućana i kuća kao odmazdu zbog pogibije jednog njihovog inženjera. Misleći da su ubistvo izvršili Šiptari popaljene su prvenstveno njihove kuće i dućani.

11. 8. 1943 Delegat CK KPJ Svetozar Vukmanović Tempo uputio Oblasnom komitetu KPJ za Kosovo i Metohiju direktivu za vojno-politički rad. U njoj je naglašeno: u cilju veće aktivizacije šiptarskih masa u NOP-u treba posebno formirati šiptarske a posebno srpske NOP odrede; šiptarske NOP odrede uglavnom skoncentrisati na području Metohije, pod komandom Štaba Metohijske zone; posebni srpski NOP odredi na Šari i oko Peći u početku bi dejstvovali zajednički sa šiptarskim odredima, te bi se tako postepeno ostvarilo bratstvo Šiptara i Srba na Kosmetu; formirati Štab Kosovske zone.

15. 10. 1943 Nastupanjem nemačke 118. lovačke divizije iz Podgorice (sada: Titograd) ka Kolašinu i nemačke 297. pešadijske divizije iz Peći ka Andrijevici i Beranama (sada: Ivangrad) otpočela operacija -Balkanšluht- s ciljem da se snage 2. udarnog korpusa NOVJ odbace od komunikacije Peć-Podgorica i da se opkole delovi italijanske partizanske divizije -Venecija- u Beranama. Posle višednevnih borbi neprijatelj je 23. oktobra ušao u Andrijevicu, a potom zauzeo i Berane.

0. 3. 1944 Kod s. Peći i Bratunca (blizu Srebrenice) 17. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ razbila četnike koji su došli iz Srbije i odbacila ih preko r. Drine.

0. 6. 1944 Na putu između Peći i Prizrena Partizanski bataljon Kosova razbio dve nemačke kolone.

11. 8. 1944 U rejonu pl. Čakora jake snage nemačke 1. brdske divizije iz Peći napale delove 5. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. I pored žilavog otpora 5. proleterske udarne i 9. crnogorske udarne brigade, neprijatelj je, iskoristivši međuprostore i maglu, brzim prodorom uspeo da 12. avgusta uđe u Plav i Gusinje, ovlada komunikacijom Čakor - s. Murina i, uz obostrane znatne gubitke, izbije do pred Andrijevicu. Ovim dejstvima otpočela je durmitorska operacija u Crnoj Gori.

13. 8. 1944 Snage nemačke 1. brdske divizije, napadajući od Peći i od Rožaja, savladale jak otpor 5. proleterske (crnogorske) i 9. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, ušle u Andrijevicu i Berane (sada: Ivangrad) i produžile nadiranje prema s. Mateševu i Kolašinu.

21. 8. 1944 VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: smatra da bi VŠ NOV i PO Albanije trebalo da jednu svoju diviziju orijentiše na odsek Đakovica - Peć - Plavsko jezero, gde bi se povezala s jedinicama GŠ NOV i PO za Kosovo i Metohiju i ometala nemačke jedinice u mobilizaciji šiptarskog stanovništva protiv NOV i POJ; zatim bi ta albanska divizija prenela svoja dejstva ka Skadru, a tokom pokreta mogla bi izvesti niz akcija na komunikaciji Skadar-Kukes.

29. 9. 1944 Deveta crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ napala i posle kraće borbe, zauzela Rožaje, odbacivši oko 250 pripadnika muslimanske milicije i 20 nemačkih vojnika u pravcu Peći i zaplenivši 1 minobacač, 4 mitraljeza, veću količinu municije, magacin hrane i drugu ratnu opremu.

4. 10. 1944 Na položajima s. Đačići - Rožaj - s. Nurkovići nemačke snage i pripadnici muslimanske milicije, od Peći i Tutina, napali 9. crnogorsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ. Pod pritiskom nadmoćnog neprijatelja, posle petočasovne borbe, jedinice 9. brigade su se povukle na liniju Turjak-Kacuber. Tom prilikom neprijatelj je imao 4 mrtva i više ranjenih vojnika.

15. 10. 1944 VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: VŠ NOV i POJ nastoji da u Sandžaku i Crnoj Gori odseče odstupnicu jakim nemačkim snagama koje se povlače iz Albanije, Kosova i Metohije; snage NOVJ će uskoro zauzeti Čačak; jedini pravci za povlačenje nemačkih snaga to su oni od Sjenice i Peći ka Sandžaku i Crnogorskom primorju; u vezi s tim, Štab korpusa mora blagovremeno zatvoriti te pravce, sistematski porušiti komunikacije i mostove u Prijepolju, Goraždu i drugđe i pojačati odbranu Goražda, Čajniča i Prijepolja; nije isključeno da nemačke snage intervenišu iz Sarajeva ka Kalinoviku; 37. udarna divizija NOVJ vodi borbe protiv nemačkih snaga koje su od Čačka prodrle u Požegu; dostaviti fzveštaj o preduzetim merama i o stanju na komunikacijama.

22. 10. 1944 Deveta crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ napala Rožaj, u kome se nalazilo oko 2000 četnika i pripadnika SDS. Posle šestočasovne borbe neprijatelj je bio razbijen i odbačen ka Peći i Tutinu, uz gubitke od 35 mrtvih i više ranjenih, a Rožaj je oslobođen. Brigada je imala 2 mrtva i 12 ranjenih boraca.

9. 11. 1944 U rejonu s. Dečana (kod Peći), u oštrim borbama tokom celog dana, jedinice 1. kosovsko-metohijske NOU brigade sprečile probijanje nemačke kolone iz Peći za Đakovicu.

17. 11. 1944 Posle kraće i oštre borbe 9. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ oslobodila Rožaj u kome se nalazilo oko 400 pripadnika muslimanske milicije i četnika. Uz gubitke od 12 mrtvih i više ranjenih, neprijatelj je odbačen u pravcu Peći i Tutina. Zaplenjena su 2 mitraljeza i 12 pušaka. Brigada je imala 1 poginulog i 1 ranjenog borca.

18. 11. 1944 U Peći formiran Opštinski i SNO odbor.

24. 12. 1944 Jedinice 1. kosovsko-metohijske NOIJ brigade otpočele pokret iz Peći u pravcu Drenice radi čišćenja toga kraja od preostalih odmetnika.

30. 4. 1945 U Peći formiran Artiljerijski divizion Štaba operativne grupe brigada.

Dokumenti

Izvod iz izveštaja Komande 9. armije od 22. jula 1943. Vrhovnoj komandi o hapšenju pripadnika NOP-a u Peći i akcijama partizana na teritoriji zapadne Makedonije

Izveštaj Miloša Gilića, člana Oblasnog komiteta KPJ za Kosmet, od 2. avgusta 1943. Oblasnom komitetu o stanju partijske organizacije u Peći i o vojno-političkoj situaciji u Malesiji

Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Metohiju od 15. oktobra 1943. Štabu Druge operativne zone Kosmeta o situaciji u Peći i o potrebi za upućivanjem ljudi u odrede

Izveštaj Mesnog komiteta KPJ za Peć od 8. decembra 1943. Oblasnom komitetu za Metohiju o zverstvima petokolonaša Džafera Deve nad stanovništvom Peći i okoline

Izvještaj štaba Komskog NOP odreda od 15 decembra 1943 god. štabu Drugog udarnog korpusa NOVJ o situaciji na području: Peć, Plav, Gusinje, Berane, Andrijevica

Izveštaj Mesnog komiteta KPJ za Peć od 16. februara 1944. o delatnosti reakcionarnih partija i grupa u Peći i okolini

Izveštaj Mesnog komiteta KPJ za Peć od maja 1944. Oblasnom komitetu za Metohiju o situaciji u gradu i o prebacivanju ljudi u partizanske jedinice

Izveštaj članova Štaba Druge operativne zone od 4. maja 1944. Oblasnom komitetu KPJ za Metohiju o akciji Bitićke partizanske čete na putu Peć - Bakovica

Uputstvo Vrhovnog štaba NOV i POJ od 20. avgusta 1944. Štabu 2. korpusa NOVJ da se 1. divizija NOV Albanije orijentiše na sektor Đakovica - Peć - Plavsko jezero kako bi omela nemačke planove o mobilizaciji Albanaca za borbu protiv NOP-a i ostvarila bolju povezanost s kosovsko-metohijskim jedinicama NOVJ na liniji Skopska Crna gora - Podujevo

Pismo Rašida Dede, člana MK Peć, od 11. septembra 1944. sekretaru Oblasnog komiteta KPJ za Kosmet o nabavci oružja i drugog materijala

Naredba Komande mesta NOVJ u Peći od 1. decembra 1944. godine

Fotografije

Povezane odrednice

Čačak ★ 5. proterska (crnogorska) udarna brigada ★ Durmitorska operacija ★ Borbe u Crnoj Gori 1944. ★ 9. crnogorska udarna brigada ★ Tutin ★ Italijanski zločini u Jugoslaviji ★ Svetozar Vukmanović Tempo ★ Andrijevička operacija ★ Andrijevica ★ Partizanska avijacija ★ Nemački zločini u Jugoslaviji ★ Metohijski partizanski odred ★ Goražde ★ Borbe u Srbiji 1942. ★ Borbe na Kosovu i Metohiji ★ Štampa u ratu ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. ★ 3. udarni korpus NOVJ (1. bosanski) ★ 1. brdska divizija Vermahta ★ Srebrenica ★ Sarajevo ★ 717. pešadijska divizija ★ Operacija Weiss ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Kolašin ★ Plav ★ Sanski Most ★ Sjenica ★ Vrhovni štab NOVJ ★ 1. krajiška udarna brigada ★ 297. pešadijska divizija ★ Bratstvo i jedinstvo u ratu ★ 1. vazduhoplovna baza NOVJ ★ Đakovica ★ 37. sandžačka divizija NOVJ ★ Mobilizacija u oslobodilačkom ratu ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Ključ ★ Partizanke ★ Operacija Balkanski klanac ★ Darinka Dragišić ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. ★ 3. udarna divizija NOVJ ★ Centralni komitet KPJ ★ Prizren ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ Borbe u Makedoniji 1944. ★ 19. pešadijska divizija Venecija ★ Podgorica ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Crnoj Gori 1943. ★ Komski partizanski odred ★ Podujevo ★ Narodno oslobodilački odbori ★ 118. lovačka divizija ★ Rožaje ★ 5. krajiška udarna divizija NOVJ ★ Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju ★ Italijanski partizani ★ Albanski partizani ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ Berane ★ 1. kosovsko-metohijska brigada ★ Albanija u drugom svetskom ratu ★ Slavonska Požega ★ Prijepolje ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Kalinovik ★ Borbe u Makedoniji 1943. ★ Žene u ratu ★