Sušak u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 39 hronoloških zapisa, 32 dokumenata i 9 fotografija.

Događaji

11. 4. 1941 Otpočeo opšti napad italijanske 2. armije na frontu od Jesenica do Sušaka.

11. 4. 1941 Jedinice italijanske 2. armije bez jačeg otpora zauzele Ljubljanu, Vrhniku, Jesenice, Sušak, Bakar i Delnice, dok su napadi južno od Snežnika odbijeni protivnapadom jedinica jugoslovenskog Rišnjačkog odreda.

17. 5. 1941 Štab italijanske 2. armije premešten iz Sušaka u Karlovac.

18. 5. 1941 U Rimu potpisan ugovor o određivanju granica između NDH i Italije. Tim. ugovorom Italija je anektirala Sušak sa zaleđem i svim otocima Hrvatskog primorja (sem o. Paga), Dalmaciju od Splita do Novigradskog mora sa zaleđem do Zrmanje i gotovo sva dalmatinska ostrva (sem Bpača, Hvara, Šćedra i ostrva dubrovačkog primorja), kao i šire područje Boke Kotorske. Obrazovan je tzv. Guvernatorat Dalmacije u Zadru, sa Zadarskom, Splitskom i Bokokotorskom provincijom.

22. 6. 1941 Održan sastanak OK KPH za Sušak na kome je data direktiva da svi poznatiji komunisti pređu u ilegalnost i da se prikuplja oružje.

0. 7. 1941 OK KPH za Sušak izdao letak pod naslovom -U borbu-, u kome poziva sve građanske partije, a u prvom redu HSS, da se udruže sa komunistima u borbi za oslobođenje Hrvatskog primorja i Istre.

0. 7. 1941 U Gorskom kotaru i Hrvatskom primorju (na pl. Viševici kod Crikvenice, na pl. Tuhobiću kod Sušaka, u okolini Bribira, u okolini Drežnice, kod Delnica i na drugim mestima) formirani partizanski logori u kojima su se obučavali prvi borci.

0. 8. 1941 Na Tuhobiću (brdu kod Sušaka), po odluci OK KPH za Sušak, formirana Tuhobićka partizanska četa -Boža Vidas-.

0. 8. 1941 Tuhobićka četa -Boža Vidas- napala ž. st. Lič (na pruzi Sušak-Fužine), ubila 7 i ranila 22 italijanska vojnika i uništila 10 vagona.

10. 9. 1941 Komanda italijanske 2. armije premeštena iz Karlovca u Sušak.

10. 10. 1941 U s. Kostreni (kod Sušaka) održana partijska konferencija za srez Sušak. Prorađena je okružnica (br. 3) CK KPH u kojoj se ukazuje na greške u početku ustanka i postavljaju zadaci u vezi sa širenjem NOB-a u Hrvatskoj. Doneti su zaključci da se otklanjaju nedostaci i poboljša rad.

21. 12. 1941 Partizani 2. bataljona -Matija Gubec- minirali prugu Ogulin-Sušak (između Fužina i Lokve), izbacili voz iz šina i uništili lokomotivu.

0. 4. 1942 Formiran odbor AFŽ-a za Sušak.

7. 6. 1942 Kod s. Grobnika (blizu Sušaka) delovi 2. primorsko-goranskog NOP odreda napali italijansku zasedu, ali posle osmočasovne borbe bili prisiljeni da se povuku u pravcu Jelenja. U toku borbe neprijatelj je imao 32 mrtva i ranjena vojnika, a naše jedinice 1 ranjenog.

12. 7. 1942 U s. Pothumu (kod Sušaka) italijanske jedinice izvršile masovni pokolj: streljale 169 ljudi, internirale u koncentracione logore Italije 185 porodica (800 članova), spalile su sve kuće u selu i opljačkale oko 1000 grla rogate stoke, 900 ovaca i 100 koza, nekoliko stotina svinja i 26 konja.

12. 8. 1942 Komandant italijanskog 6. armijskog korpusa stigao u Sušak, gde je s komandantom Više komande -Slovenija-Dalmacija- (Superslode) razmatrao mere u vezi sa operacijama na Biokovu.

27. 8. 1942 Kod ž. st. Plaše (na železničkoj pruzi Delnice-Sušak) minerski vod 1. primorskogoranskog NOP odreda porušio 100 m pruge, zbog čega je saobraćaj bio obustavljen 32 časa.

10. 9. 1942 U Sušaku vođeni razgovori između komandanta italijanske 2. armije i komandanta četničkih snaga zapadne Bosne, Like i Dalmacije, pa je zaključeno da se četnicima odmah izda 3.000 pušaka, a u toku oktobra još 9.000 pušaka.

26. 9. 1942 Viša komanda -Slovenija-Dalmacija- (Supersioda) uputila itahjanskoj Vrhovnoj komandi plan operacija za. oktobar. U planu se predviđa da jedinice italijanskog 5. i 11. armijskog korpusa izvedu operaciju radi uništenja partizanskih snaga na području Žumberka i Gorjanaca; da jedinice italijanskog 5, 11. i 18. armijskog korpusa, sa ustaškim snagama, izvrše dve operacijejednu radi -čišćenja- teritorije između mora i pruge Vrhovine-Medak, a drugu duž pruge Sušak-Ogulin

5. 10. 1942 Na Sušaku održan sastanak između predstavnika NDH i Više komande -Slovenija-Dalmacija- (Superslode) u vezi s ciklusom operacija -Dinara- (napadom na centralnu slobodnu teritoriju u Bosni i Hercegovini).

22. 11. 1942 U Sušaku komandant Više komande oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- održao sastanak s komandantima potčinjenih korpusa povodom izmena postojećih okupacionih područja zbog novonastale situacije u Sredozemlju (iskrcavanja saveznika u severnoj Africi).

0. 9. 1943 U rejonu Sušaka, po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku, formirana 3. brigada 13, divizije NOVJ.

8. 9. 1943 Kapitulirala Italija. Tada je došlo do opšteg narodnog ustanka u Dalmaciji, Hrvatskom primorju, Gorskom kotaru i Istri. Idućih nekoliko dana jedinice NOVJ, uz svestranu pomoć naroda, oslobodile su obalski pojas od Trsta do Dubrovnika, sem gradova Pule, Rijeke, Sušaka, Zadra, Šibenika, Omiša i Makarske.

8. 9. 1943 Diverzantske jedinice GŠ NOV i PO za Hrvatsku uništile italijanski transportni voz kod ž. st. Plasa, a drugi kod Sušaka, pa je transport italijanskih trupa zbog toga bio potpuno obustavljen.

15. 9. 1943 Sušak zauzeo nemački 901. motorizovani puk posle manjih borbi protiv jedinica 13. divizije NOVJ.

22. 9. 1943 U rejonu Sušaka, po naređenju Operativnog štaba za Istru, formiran Sušačko-kastavski NOP odred.

30. 11. 1943 Kod s. Mrzle Vodice nemačka motorizovana kolona iz Sušaka napala 10. slovenačku (ljubljansku) brigadu 18. divizije NOVJ. Brigada se, posle oštre jednodnevne borbe, zbog nadmoćnosti neprijateljskih snaga povukla prema s. Crnom Lugu.

1. 12. 1943 Kod s. Mrzlih Vodica (blizu Delnica) 10. slovenačka (ljubljanska) brigada 18. divizije NOVJ napala i, posle kraće borbe, uništila nemački oklopni automobil iz Sušaka. Poginulo je 9 i zarobljena su 2 nemačka vojnika.

20. 12. 1943 U s. Zlobinu (kod Kraljevice) 1. udarna brigada 13. divizije NOVJ napala nemačku posadu, ali se posle višečasovne borbe, zbog pojačanja pristiglih iz Sušaka, povukla uz gubitke od 4 poginula, 5 ranjenih i 3 nestala.

24. 2. 1944 Delovi 1. udarne brigade i 2. NOP odreda 13. divizije NOVJ vodili ceo dan jake borbe protiv 750 vojnika iz 138. puka nemačke 188. rezervne divizije koji su iz Sušaka prodrli u rejon s. Hreljin, s. Plase, s. Križišće.

8. 3. 1944 Iz Sušaka delovi 138. puka nemačke 188. rezervne divizije otpočeli napad u cilju zauzimanja s. Zlobina, s. Plasa i s. Hreljina. U trodnevnim borbama neprijatelj je potisnuo 2. brigadu i 2. NOP odred 13. divizije NOVJ i zauzeo pomenuta mesta.

0. 5. 1944 U Sušak stigao američki poručnik Luv Tartis. On se preko nekoga fra Bernanda iz reda Male braće povezao s ministrom unutrašnjih poslova NDH Mladenom Lorkovićem i ministrom domobranstva Antom Vokićem. Tartis je pokušao da rad onih koji su pripremali državni udar u NDH koordinira s radom američke obaveštajne službe. Međutim, 12. maja 1944. otkrio ga je i uhapsio Gestapo, te je interniran u logor kod Graca.

10. 6. 1944 Oko 400 vojnika nemačkog 3. puka -Brandenburg- otpočelo napad iz Kraljevice ka Delnicama. Savladavši otpor jedinica 2. primorsko-goranskog NOP odreda kod s. Fužina i Kamenjaka, oni su prodrli u s. Lokve, a 12. juna u Delnice. Prva udarna brigada 13. divizije NOVJ napala ih je 13. juna u Delnicama i prinudila na povlačenje ka Sušaku.

12. 6. 1944 Kod s. Fužina (blizu Sušaka), naišavši na neprijateljsku zasedu, poginuo član Oblasnog NO odbora za Hrvatsko primorje i član ZAVNOH-a Tomo Strizić, narodni heroj.

20. 8. 1944 Na sreskoj konferenciji NOF-a za Sušak izabran Sreski odbor NOF-a.

15. 9. 1944 Na aerodromu na Grobničkom polju (kod Sušaka) 2. brigada 13. divizije NOVJ razbila četu Posadnog bataljona 3. ustaške brigade i uništila 1 avion, 15 baraka i kasarnu.

16. 4. 1945 Jedinice 19. udarne divizije JA oslobodile Crikvenicu, gde su uništile zaštitnicu neprijateljske kolone koja se povlačila ka Sušaku. Istog dana su oslobodile i Kraljevicu, gde su uništile posadu iz nemačke 392. legionarske divizije i ustaše.

21. 4. 1945 Posle višednevnih borbi protiv delova nemačkog 97. armijskog korpusa 19. udarna divizija i 12. brigada 26. udarne divizije JA oslobodile Sušak. Neprijatelj se, uz veliki broj mrtvih i ranjenih, povukao u Rijeku. Zarobljeno je 360 neprijateljskih vojnika.

22. 4. 1945 Vrhovni komandant JA maršal Jugoslavije Josip Broz Tito pohvalio jedinice 4. armije i Jugoslovenske mornarice koje su, posle višednevnih ogorčenih borbi, oslobodile Sušak, Senj, Novi, Crikvenicu, Kraljevicu, Bakar, kao i ostrva Rab, Krk, Cres i Lošinj.

Dokumenti

Depeše Komande 2. armije od 7. jula 1941. potčinjenim komandama o presecanju vojnih telefonskih linija kod Karlovca i o postavljanju eksploziva na pruzi Sušak - Škrljevo

Obaveštenje Komande 11. armijskog korpusa od 13. jula 1941. Visokom komesarijatu za Ljubljansku pokrajinu o eksplozivu nađenom na pruzi Sušak - Škrljevo

Naređenje zapovjednika Kopnene vojske Ministarstva domobranstva NDH generala Štancera od 31. jula 1941. podređenim jedinicama o predaji službe osiguranja na prugama Sušak - Karlovac, Ogulin - Knin - Split i Knin - Perković - Drniš talijanskim jedinicama

Naređenje zapovjednika kopnene vojske Ministarstva domobranstva NDH generala Stanzera od 31. srpnja 1941. podređenim jedinicama o predaji službe osiguranja na prugama Sušak—Karlovac, Ogulin—Knin—Split i Knin—Perković—Drniš talijanskim jedinicama

Izvještaj općeg Upravnog povjereništva u Sušaku od 28 rujna 1941 god. o napadima partizana na Talijane u Lici

Izvještaj oružničke postaje Brod Moravlce od 7 listopada 1941. god. o diverziji partizana na pruzi Sušak - Zagreb

Izvještaj komande granične straže od 24 studenog 1941 god. o akciji čišćenja terena od partizana u okolici Sušaka

Izveštaj prefekta Rijeke od 24. januara 1942. podsekretaru Ministarstva unutrašnjih poslova o političkoj situaciji u Rijeci i Sušaku

Telegrafski izvještaj Općeg upravnog povjereništva na Sušaku o 27. siječnja 1942. o strijeljanju talaca u Splitu zbog atentata na talijanske oficire

Naređenje Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske od 27 veljače 1942 god. Štabu Primorsko-goranskog odreda za napad na prugu Sušak - Ogulin

Naređenje Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske od 23 ožujka 1942 god. Štabu Primorsko-goranskog NOP odreda za izvođenje akcija na pruzi Sušak - Zagreb

Telegrafski izvještaj Općeg upravnog povjereništva na Sušaku od 27 siječnja 1942 god. o strijeljanju talaca u Splitu zbog atentata na talijanske oficire

Izveštaj opšteg upravnog poverenika za obalski pojas na Sušaku od 6. aprila 1942. o političkoj situaciji u obalskom pojasu i merama italijanske 2. armije za pacifikaciju zone

Izvještaj Komande pogranične straže Petog armijskog korpusa od 6 lipnja 1942 god. o interniranju i strijeljanju članova partizanskih porodica sa područja Sušaka

Izvještaj karabinjerske čete iz Sušaka od 30 srpnja 1942 god. o slanju u koncentracione logore stanovništva sa područja Gerova

Pismo vojvode Ilije Trifunovića-Birčanina iz druge polovine rujna 1942. Draži Mihailoviću o razgovorima vođenim s generalom Roattom u Sušaku

Direktive Više komande oružanih snaga »Slovenija-Dalmacija« od 25. septembra 1942. komandantu 5. armijskog korpusa o zadacima korpusa u predstojećim operacijama protiv partizanskih jedinica u Lici i duž železničke pruge Sušak Ogulin Karlovac

Pismo Radovana Ivaniševića, načelnika Štaba vojvode Birčanina od 29. rujna 1942. Zahariju Ostojiću o putu vojvode u Sušak i dodjeljenom im oružju od Talijana

Izvještaj Štaba Pete operativne zone od 8 siječnja 1943 god. Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske o akcijama podređenih jedinica na pruzi Ogulin - Sušak

Dnevni izvještaj Komande talijanskog Osamnaestog armijskog korpusa od 18 siječnja 1943 god. o pokretima jedinica NOV i PO Hrvatske, diverzijama na pruzi Ogulin - Sušak i Ogulin - Gospić i borbama kod Plaškog i Ličke Jesenice

Izvještaj Ministarstva vanjskih poslova NDH Općemu upravnom povjereništvu Sušak o borbama s partizanima u kotaru Pisarovina i Jastrebarsko, neuspjeloj ofenzivi na oslobođenu teritoriju Žumberka i zločinima Talijana nad civilnim stanovništvom

Izvještaj Komande talijanskog Petog armijskoj korpusa od 29 srpnja 1943 god. o dejstvima talijanskih jedinica na sektoru Ogulina i Sušaka

Molba Glavnog štaba NOV i PO Slovenije od 28 avgusta 1943 god. Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske za angažovanje hrvatskih jedinica na rušenju pruge Karlovac-Sušak

Depeša Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske od 12 rujna 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o oslobođenju jadranske obale od Novog do Sušaka i o zaplijenjenom ratnom materijalu

Izvještaj šefa Diverzantske sekcije Glavncg štaba NOV i PO Hrvatske od 15 rujna 1943 god. Glavnom štabu o izvršenim diverzijama na komunikaciji Ogulin - Sušak

Izvještaj Štaba Karlovačkog NOP odreda od 24 listopada 1943 god. Štabu Prvog korpusa NOV i PO Hrvatske o diverzijama na komunikaciji Karlovac - Sušak i Karlovac - Ozalj

Izveštaj Štaba Osamnaeste NO divizije od 14. januara 1944. Glavnom štabu NOV i PO Slovenije o jačini neprijateljskih snaga u Ogulinu i uništenju putničkog voza na pruzi Sušak-Zlobin

Direktivna zapovijest Štaba 13. divizije od 31. avgusta 1944. podređenim jedinicama za rušenje komunikacija Brinje - Ogulin, Brinje - Senj i Senj - Sušak

Izveštaj Komande 1. lovačke eskadrile Jugoslovenske armije od 19. aprila 1945. o napadu na nemačke položaje u Čabru i Sušaku i ometanju saobraćaja na komunikaoiji Vojnić - Karlovac

Izvještaj Štaba 26. udarne divizije od 22. aprila 1945. Štabu 4. armije JA o borbama za oslobođenje Bakra i Sušaka

Izvještaj Štaba 1. tenkovske brigade od 27. aprila 1945. Štabu 4. armije JA o borbama za Mrzlu Vodicu, Bakar, Sušak i Klanu

Izvještaj Štaba 19. udarne divizije od 25. maja 1945. Štabu 4. armije JA o borbama u rejonu Plasa, Fužina, Zlobina, Bakra, Sušaka i Rijeke od 17. do 30. aprila

Fotografije

Povezane odrednice

Borbe u Istri 1943. ★ Ustanak u Lici 1941. ★ Aprilski rat ★ 5. italijanski armijski korpus ★ Ustanak u NDH ★ Borbe u Lici 1944. ★ Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu ★ Hrvatsko domobranstvo ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ Viša komanda oružanih snaga Slovenije-Dalmacije ★ Glavni štab Slovenije ★ Jesenice ★ 1. lovačka eskadrila NOVJ ★ Rijeka ★ Ilija Trifunović Birčanin ★ Ustanak u Dalmaciji 1941. ★ 18. slovenska divizija NOVJ ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Hrvatskoj 1943. ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Drniš ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ 14. primorsko-goranska brigada (2. brigada 13. divizije) NOVJ ★ 10. slovenska udarna brigada (ljubljanska) ★ Operacija Istra ★ Karlovac ★ 13. primorsko-goranska divizija NOVJ ★ Borbe u Dalmaciji 1942. ★ 26. dalmatinska divizija NOVJ ★ Borbe u Hrvatskoj 1945. ★ 19. sjevernodalmatinska divizija NOVJ ★ Borbe u Hrvatskoj 1944. ★ Drežnica ★ Ustanak u Hrvatskoj 1941. ★ Pljačka u ratu ★ Plaški ★ Knin ★ Sarajevska operacija ★ Dubrovnik ★ Split ★ Zasede u oslobodilačkom ratu ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Delnice ★ Vodice ★ 2. primorsko-goranski partizanski odred ★ Komunistička partija Hrvatske ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Zrmanja ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Josip Broz Tito ★ 188. brdska divizija ★ Istra u oslobodilačkom ratu ★ Glavni štab Hrvatske ★ Borbe u Lici 1943. ★ 1. tenkovska brigada NOVJ ★ Trst ★ Senj ★ Hvar ★ Bakar ★ Crikvenica ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Ogulin ★ Borbe na Jadranu 1945. ★ Italijanski zločini u Jugoslaviji ★ Borbe u Lici 1942. ★ Afrički front ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ 2. italijanska armija ★ 18. italijanski armijski korpus ★ 11. italijanski armijski korpus ★ Mornarica NOVJ ★ Primorsko-goranski partizanski odred ★ Borbe u Hrvatskoj 1942. ★ Partizanska avijacija ★ Ranjenici u ratu ★